08 April 2023

Μούχταρο, η ροκ ν'ρολ ποικιλία του ελληνικού αμπελώνα

Του Γιάννη Καρακάση MW

(κεντρική φωτογραφία του ΓΚ από την κοιλάδα των Μουσών, οι υπόλοιπες από τα facebook pages των παραγωγών)

Το Μούχταρο υπήρχε ιστορικά στην ευρύτερη περιοχή της Θήβας αλλά καθώς δεν ήταν παραγωγική ποικιλία οι παραγωγοί δεν το ήθελαν, λέει ο Στέλιος Ζαχαριάς από το Κτήμα Μουσών, ένα οινοποιείο που συνέβαλε τα μέγιστα στο καλό όνομα που έχει αποκτήσει η ποικιλία τα τελευταία χρόνια. ''Την ίδια στιγμή οι περισσότεροι έπιναν κυρίως λευκά κρασιά'', προσθέτει για να εξηγήσει τους δύο βασικούς λόγους που η ποικιλία άρχισε να φθίνει.

Ήταν μόλις το 1998 όταν πρωτο-εμφιαλώθηκε ένα κρασί Μούχταρο από το Κτήμα Μουσών, αν και το χρησιμοποιούσαν σε χαρμάνια από το 1946. Για 10 χρόνια το κρασί ονομαζόταν Βίβλινος (fun fact #1) ενώ μόλις το 2008 μετονομάστηκε σε Μούχταρο. Σήμερα το Κτήμα Μουσών καλλιεργεί 60 στρέμματα με παραγωγή κατά μέσο όρο περίπου 10.000 φιάλες από δύο ετικέτες, το κλασικό Μούχταρο και το ακριβοθώρητο Unicorn (πρώτος τρύγος 2020). Η ζήτηση είναι τόσο μεγάλη που το οινοποιείο, σε λίγους μήνες μετά την κυκλοφορία ενός νέου τρύγου δέχεται διπλά ή τριπλά αιτήματα σχολιάζει ο Στέλιος για να δείξει το πόσο κομβική είναι για το Κτήμα η ποικιλία.

(στην από κάτω φωτογραφία Μούχταρο από το Κτήμα Μουσών)

Το 2017 σηματοδοτεί τον πρώτο τρύγο μονοποικιλιακού Μούχταρου για έναν άλλο ενθουσιώδη υποστηρικτή της ποικιλίας, το Κτήμα Σαμαρτζή που καλλιεργεί πλέον 36 στρέμματα στην κοιλάδα των Μουσών. ''Είναι μια ποικιλία που παράγει κρασιά έντονης προσωπικότητας με απίστευτα χαρακτηριστικά καθώς το pH μπορεί να είναι μικρότερο από 3 και η οξύτητα κοντά στα 7 g/lt'' λέει ο παραγωγός Πάνος Σαμαρτζής. Το οινοποιείο παράγει περίπου 4000-5000 φιάλες ερυθρού Μούχταρου και επίσης ένα γαστρονομικό και πολύπλοκο ροζέ το Μούχταρο One Rose. Η παραγωγή του ερυθρού που αρχικά κυκλοφόρησε σε 200 magnums έχει υπερτριπλασιαστεί ενώ το στυλ έχει γίνει πιο σοβαρό και δομημένο με έντονα μαύρα φρούτα, μπαχαρικά και άγρια βότανα. ''Το μόνο που έχει αλλάξει την τελευταία πενταετία είναι το μέγεθος των βαρελιών - πήγαμε σε μεγαλύτερα των 500 lts έναντι 300 στην αρχή - και φυσικά η ηλικία των αμπελιών καθώς αυτά μεγαλώνουν'' μας λέει ο Πάνος.

Τον δε προηγούμενο Δεκέμβριο ένας τρίτος παίκτης Μούχταρου προστέθηκε από την περιοχή της Θήβας. Η Θηβαϊκή Γη αν και η ετικέτα γράφει πλέον Κατρισιώσης. ''Η εταιρεία βρίσκεται στη μέση ενός rebranding'' εξηγεί ο χειμαρρώδης Παναγιώτης Κατρισιώσης κάτα τη διάρκεια επίσκεψής μου στην περιοχή προωθώντας τα κρασιά της Κεντρικής Ελλάδας. Το Μούχταρο υπήρχε κοντά στα Βάγια, 14 χλμ από την Θήβα και παραδοσιακά το χρησιμοποιούσαν για την παραγωγή ροζέ κρασιού καθώς το χρώμα του είναι πολύ βαθύ. ''Εμείς μπήκαμε εμπορικά με τη χρονιά του 2018 πριν μερικούς μήνες με 2000 φιάλες Μούχταρο που σχεδόν έχουν εξαντληθεί'' σχολιάζει ο Παναγιώτης. Η επόμενη χρονιά κυκλοφορίας θα είναι το 2019 και το κτήμα είναι ενθουσιασμένο με την επιτυχία νιώθοντας ότι το Μούχταρο θα είναι ποικιλία κλειδί για το οινοποιείο. Παράλληλα παράγει και το ροζέ Mouchtaro Story και καλλιεργεί συνολικά 27 στρέμματα.

(στην από κάτω φωτογραφία ο Πάνος Σαμαρτζής και η νέα ετικέτα Μούχταρου)

Όμως Μούχταρο δεν σημαίνει μόνο Κοιλάδα των Μουσών και Θήβα αλλά και Γεράνεια Όρη στα Μέγαρα. Εκεί σε υψόμετρο περίπου 600 μέτρων ο Χρήστος Κουλουριώτης του The Knack Project καλλιεργεί 4 στρέμματα παλαιών αμπελιών σε κυπελλοειδή μορφή και παράγει τρεις πολύ ενδιαφέρουσες ετικέτες το στιβαρό The Knack Project Red που ωριμάζει 23 μήνες σε χρησιμοποιημένη βελανιδιά, το ελαφρύ κόκκινο Lulu και ένα ολόφρεσκο Pet Nat που δοκίμασα στις Βάκχες.

Όμως τι είναι το Μούχταρο;

Καταρχάς το όνομά του σημαίνει ''τοπικός αφέντης'' (fun fact #2) κάτι που ίσως καταδυκνείει την σημασία του τις προηγούμενες δεκαετίες. Στα μάτια μου είναι μία rock n roll και πολύ ιδιαίτερη ποικιλία που βγάζει dark κρασιά στο πιο συμπυκνωμένο τους στυλ γεμάτα από αρώματα μαύρων φρούτων σαν το ζουμερό δαμάσκηνο, καπνό, σοκολάτα μαζί με δέρμα και βότανα. Οι έντονες αποχρώσεις του καπνού είναι χαρακτηριστικές μαζί με μία έκρηξη στο στόμα. 'Εκρηξη υψηλής οξύτητητας και ταννινών που είναι όμως ζουμερές. Τα ερυθρά κρασιά είναι κρασιά παλαίωσης και συχνά έχω πετύχει φιάλες από το Κτήμα Μουσών που θεωρώ ότι έπρεπε να έχουν περισσότερο bottle age. Προφανώς η ζήτηση είναι μεγάλη που δεν επιτρέπει κάτι τέτοιο. Όμως αυτό ζητάει η ποικιλία. (Τα δε στοιχεία που παραθέτω έρχονται σε αντίθεση με αυτά ερευνών που μου κοινοποιήθηκαν και που μιλάνε για απλά φρουτώδη κρασιά σε στυλ Beaujolais).

Η ολοένα αυξανόμενη δημοτικότητα της ποικιλίας επιβεβαιώνεται από το ενδιαφέρον αρκετών άλλων παραγωγών. Ανάμεσά τους ο Απόστολος Μούντριχας από το Κτήμα Αβαντίς και Άνυδρους που δηλώνει ότι σχεδιάζει 10 στρέμματα αμπελώνα. ''Σε 10 χρόνια πιστεύω ότι το Μούχταρο θα είναι το σήμα κατατεθέν της Στερεάς Ελλάδας'' συμπληρώνει.

Μπορεί το Μούχταρο να κάνει τη διαφορά στον αμπελώνα της Κεντρικής Ελλάδας και να σταθεί δίπλα στην επιτυχία της Λημνιώνας; Προσωπικά ψηφίζω ναι.

Yiannis Karakasis 5 Mouchtaro

Κτήμα Μουσών Μούχταρο

Σαμαρτζής Μούχταρο

Kατρισιώσης Μούχταρο

Κτήμα Μουσών Unicorn

Τhe Knack Project Lulu

Καλό Σαββατοκύριακο

Γιάννης