Οι αντιθέσεις της Κεφαλονιάς

Του Γιάννη Καρακάση MW

Για τον ανυποψίαστο, τυπικό επισκέπτη του Αιγαίου, η Κεφαλονιά, το καμάρι του Ιονίου Πελάγους έρχεται ως μία αποκάλυψη. Αντί για την στερεοτυπική άγρια ομορφιά των κυκλαδίτικων νησιών με τα άσπρα και μπλε σπίτια και τις βραχώδεις παραλίες εδώ εισπράττεις τον εξωτισμό της βλάστησης. Τα πεύκα κυριολεκτικά βουτάνε στα κρεμαστά κρυστάλλινα νερά βάφοντάς τα πράσινα. Φυσικά όλη η Κεφαλονιά δεν είναι ίδια, πιο ήπια στο Νότο, πιο δύσβατη και άγρια στο Βορρά. Αν είχα να διαλέξω μία μόνη αγαπημένη παραλία θα διάλεγα μάλλον τρεις. Το Φώκι με τα ψηλά του κυπαρίσσια που πήρε το όνομά του από τις φώκιες Μονάχους-Μονάχους οι οποίες συχνά επιλέγουν τα γαλαζοπράσινα νερά του κόλπου για μια σύντομη επίσκεψη, την Έμπλυση με τα βραχώδη στασίδια της και φυσικά τον Μύρτο. Πως θα μπορούσε κάποιος να αφήσει έξω τον Μύρτο; 

‘’Είπανε λοιπόν την Κεφαλονιά χώρα των αντιθέσεων’’ γράφει ο Νικόλαος Τζουγανάτος στο βιβλίο του για τον κεφαλονίτικο χαρακτήρα. ‘’Και πραγματικά είναι! Πουθενά δε συναντάς τόσες αντιθέσεις σε κάθε σου βήμα ... Εδώ άγρια κατσάβραχα και λίγο παραπέρα κήποι γεμάτοι λουλούδια... Εδώ γελαστά ακρογιάλια και παραπέρα βουνά γκρεμισμένα στη θάλασσα! Ότι είπαμε για τον τόπο μπορούμε να το επαναλάβουμε και για τους ανθρώπους’’ γράφει. 

Μικρή οινική αναδρομή

Τα σημάδια ότι η Κεφαλονιά θα ξεχωρίσει από τα υπόλοιπα Επτάνησα δόθηκαν περίπου στο 1850 όταν μία γαλλική εταιρεία άρχισε να παράγει και να εμφιαλώνει τοπικά κρασιά. Στη συνέχεια το 1872 και το 1898 ένας Βρετανός επιχειρηματίας ο Ernets Toole εκσυγχρόνισε ένα οινοποιείο. Δυστυχώς ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος και η απώλεια του γερμανικού μάρκετ οδήγησε σε παύση των οινικών δραστηριοτήτων. Το ίδιο και ο καταστροφικός σεισμός του 1953. 

Από τις στάχτες της όμως η Κεφαλονιά έκανε μία κλασική ανατροπή και έχει πλέον κατορθώσει κάτι ιδιαιτέρως σπάνιο. Να διαθέτει αποκλειστικά ποιοτικά οινοποιεία με το σκοπό παραγωγής αρτιζάνικων κρασιών με μεράκι. Κρασιών που δεν υπακούν σε μόδες ή καλούπια αλλά κρασιά με ισχυρές προσωπικότητες που αφήνουν έντονο το αποτύπωμα της γης τους. Του λεγόμενου terroir. 

Οι οινικές αντιθέσεις

Δίπλα σε αυτή την γενναιόδωρη νησιπωτική ομορφιά δίνει βροντερό παρών το κρασί. Συνεχίζοντας την ακολουθία των αντιθέσεων. Από το γνωστό τσουβαλάκι της Ρομπόλας στα εκπληκτικά single vineyard των τελευταίων ετών, το κεφαλλονίτικο κρασί έχει σε σύντομο χρονικό διάστημα διανύσει μεγάλες αποστάσεις. Η ύπαρξη της οροσειράς του Αίνου θέτει τις βάσεις για την παραγωγή εκλεκτών κρασιών: το ψηλότερο βουνό των Ιονίων Νήσων, εθνικός δρυμός από το 1962, με τα ασβεστολιθικά εδάφη που θεωρούνται ότι πιο ποιοτικό υπάρχει αφού είναι φτωχά και στρεσάρουν τα φυτά οδηγώντάς τα στην παραγωγή εξαιρετικού καρπού.

Στη συνέχεια δύο μεγάλες, ευγενείς ποικιλίες που δείχνουν έτοιμες να κλέψουν τα φώτα της δημοσιότητας στο ελληνικό κρασί. Η λευκή Ρομπόλα και η ερυθρή Μαυροδάφνη. Και δίπλα τους ακολουθεί το Ζακυνθινό, το Τσαούσι και το Βοστιλίδι.  

Θα περίμενε κανείς σε ένα νησί να μην υπάρχουν απαιτήσεις μεγάλων υψομέτρων.  Για παράδειγμα στη Σαντορίνη δύσκολα θα βρεις αμπέλια πάνω από 400 μέτρα. Άλλη μια αντίθεση στην Κεφαλονιά που υπακούει στους δικούς της, κεφαλλονίτικους κανόνες. Εδώ τα αμπέλια φτάνουν κοντά στα 900 μέτρα. Ένα σχεδόν αλπικό τοπία με έλατα στο κεντρικό και νότιο κομμάτι του νησιού που τσιμπιέσαι ότι είναι πραγματικότητα. Από την άλλη στην Παλλική, το δυτικό κομμάτι του νησιού τη θέση του ασβεστόλιθου και της πέτρας παίρνουν βαρύτερα εδάφη, πιο κατάλληλα για κόκκινα κρασιά. Εδώ η Ρομπόλα κάνει στην άκρη και δίνει χώρο στη Μαυροδάφνη. 

Οι ποικιλίες

Ας γνωρίσουμε τις δύο βασικές ποικιλίες. Η Ρομπόλα είναι ένα baby Ασύρτικο. Με λιγότερες εντάσεις και δύναμη αλλά με χάρη, φινέτσα και βαθιά αρωματική πολυπλοκότητα. Ένας πίνακας ζωγραφικής με διάφορα επίπεδα. Στο πρώτο επίπεδο υπάρχει το φρούτο, συνήθως γκρέιπφρουτ ή ώριμο αχλάδι. Στο επόμενο layer υπάρχει ένας απαλός βοτανικός χαρακτήρας. Μάραθος! Βάλτε το δίπλα σε ένα πέστο ζυμαρικών και δείτε την αποθέωση των γευστικών συνδυασμών. 

Από την άλλη η Μαυροδάφνη είναι μια ποικιλία που κάνει μία ολική επαναφορά. Επαναπροσδιορίζει την ταυτότητά της. Ενώ την έχουμε αγαπήσει για δεκαετίες στη γλυκιά της εκδοχή, μας επανασυστήνεται με θράσος στην ξηρή της μορφή. ‘’Ξεχάστε ότι ξέρατε για εμένα και γνωρίστε τον άλλο μου εαυτό’’ μας λέει. Μία νέα πιο σύγχρονη εκδοχή εκφράζοντας βοτανικά, γήινα και μαύρου φρούτου αρώματα. 

Οι άνθρωποι

Αφήνω τους ανθρώπους για το τέλος. Γιατί είναι οι πιο σημαντικοί, γιατί οι παραγωγοί κρατάνε την παράδοση ενώ ταυτόχρονα χαράσσουν νέους δρόμους. Με ενιαίο πνεύμα, με την ίδρυση του Συνδέσμου Οινοποιείων Κεφαλονιάς επιθυμώντας την προβολή ενός εξαιρετικού και αυθεντικού προϊόντος. Διαφορετικές φιλοσοφίες συνθέτουν το κεφαλλονίτικο οινικό παζλ των αντιθέσεων. 

Στην περιοχή του Ληξουρίου ο βιοδυναμιστής Ευρυβιάδης Σκλάβος φτιάχνει κρασιά με πάθος και ειλικρίνεια. Κρασιά συχνά αντισυμβατικά για τον σκεπτόμενο καταναλωτή. Από τον Οργίων, στον σπάνιο Μεταγειτνίωνα, στη Σύνοδο τα κρασιά του εκφράζουν μία βαθιά φιλοσοφία, μία πραότητα και διαφορετικότητα. Στην ίδια περιοχή η οικογένεια Χαριτάτου δίνει έμφαση στη Μαυροδάφνη σε τρεις εκδοχές για όλα τα γούστα αλλά και σε λευκά από τις ποικιλίες Βοστιλίδι και Μοσχάτο. Η επίσκεψη στο Κτήμα επιβάλλεται. Το οινοποιείο Φοίβος δυτικά από τα Μαντζαβινάτα ολοκληρώνει τη ληξουριώτικη προσέγγιση με αυθεντικές οινοποιήσεις και πειραματισμούς. 

Στην άλλη πλευρά του νησιού ο συνεταιρισμός επανασυστήνεται και αυτός με πιο σύγχρονο όνομα ως Orealios Gaea ενώνοντας όλους τους παραγωγούς. Ιδρύθηκε το 1982 και δίνει τη σταθερότητα αλλά και τις ποσότητες στο κεφαλονίτικο κρασί. Το San Gerassimo από εξαιρετικά ορεινούς αμπελώνες είναι από τα πιο value for money ελληνικά κρασιά συνολικά και αξίζει να το αναζητήσετε. Από τα πιο εξωστρεφή οινοποιεία στην Ελλάδα το Gentilini Winery συνεχίζει μία μακρά παράδοση δεκαετιών που ξεκίνησε ο Σπύρος Κοσμετάτος. Με τους Πέτρο Μαρκαντωνάτο και Μαριάννα Κοσμετάτου στο τιμόνι να φλερτάρουν συνεχώς με τα όρια της Ρομπόλας οδηγώντας τη είτε στα ‘’άγρια μονοπάτια’’ του ‘’Wild Paths’’ είτε στην τρέλα του Robola ‘’R’’. 

Στα δε Θηράμονα, ένα μικρό γραφικό χωριό της νότιας Κεφαλονιάς, ο Νίκος Πετρακόπουλος με το οινοποιείο Petrakopoulos συνεχίζει μια οικογενειακή οινική παράδοση αιώνων. To οινοποιείο του με μία παραγωγή λίγων χιλιάδων φιαλών αναζητεί τις διαφορετικές εκφράσεις τριών βασικών ποικιλιών, της Ρομπόλας, της Μαυροδάφνης και του Ζακυνθινού με τρεις εκδοχές ανά ποικιλία. Κάποιες από αυτές σε ποσότητες κάτω των 1000 φιαλών. Και ο Πάνος Σαρρής ένας ανήσυχος οινοποιός συμπληρώνει το τοπίο με φυσικές οινοποιήσεις, πειραματισμούς και εξερευνήσεις. 

Για τον εραστή του καλού κρασιού δεν υπάρχει καλύτερη στιγμή για να απολαύσει το κεφαλλονίτικο κρασί. Αυτό από την πλευρά του υπόσχεται μοναδικότητα, σπανιότητα και γνήσιους ανθρώπους αφοσιωμένους στην επιτυχία του. 

Αρχική δημοσίευση στο περιοδικό Electra Magazine