Ποιο είναι το σωστό ποτήρι κρασιού;
Για να απλοποιήσουμε μία σχέση θα πρέπει πρώτα να την κατανοήσουμε. Και θα είναι ψέματα αν ισχυριστούμε ότι η σχέση ποτηριού και κρασιού είναι μία από τις πιο στρωτές.
Ο Πάμπλο Νερούδα ένας από τους πιο διάσημους ποιητές του 20ού αιώνα διατηρούσε μία συλλογή από πολύχρωμα ποτήρια στο σπίτι του δίπλα στη θάλασσα πιστεύοντας ότι το χρώμα επηρεάζει τη γεύση του κρασιού. Σήμερα φυσικά ξέρουμε ότι η επίδραση του χρώματος σχετίζεται περισσότερο με την ψυχολογία μας ενώ η επίδραση του σχήματος ενός ποτηριού σχετίζεται - τουλάχιστον στο μεγαλύτερο βαθμό - με τη φυσική.
Το λάθος ποτήρι
Χρειάζεται πάρα πολλή δουλειά και έναν εξαιρετικό οινοποιό για να μας δώσει ένα ποιοτικό κρασί. Δουλειά στο αμπέλι, αγωνίες, ιδρώτας, έξοδα...Και χρειάζεται μόνο το λάθος ποτήρι για όλες αυτές τις προσπάθειες να καταστραφούν στο λεπτό. Αρκεί κάποιος να δοκιμάσει ένα αξιόλογο κρασί σε ένα ποτήρι τύπου κούπα (Paris Goblet) που το χείλος δεν κλίνει προς τα μέσα ή σε ένα ποτήρι ISO που προσωπικά το θεωρώ ακατάλληλο για να πάρεις την παραμικρή απόλαυση από ένα κρασί. Και αυτό ακριβώς είναι το ζητούμενο, πως να μεγιστοποιήσεις την απόλαυση ή πως μπορείς να πάρεις το μέγιστο από ένα κρασί. Η επιλογή ενός κακού ποτηριού σαν και αυτά που ανέφερα είναι σαν να έχεις αγοράσει ένα top στερεοφωνικό σύστημα και να προσπαθείς να το παίξεις μέσα από φτηνά ηχεία ή σαν να έχεις ένα κορυφαίο αυτοκίνητο και ο οδηγός να το πηγαίνει γκάζι - φρένο.
Από την άλλη αν δοκιμάσεις από ένα σωστό ποτήρι δεν υπάρχει επιστροφή. Τάδε έφη ο ιδρυτής της δυναστείας των ποτηριών Riedel που άλλαξε ουσιαστικά την κουλτούρα της απόλαυσης του κρασιού.
Paris Goblet & ISO ποτήρια
Τα βασικά του σωστού ποτηριού
Οι προϋποθέσεις είναι πολύ απλές. Το γυαλί πρέπει να είναι πολύ λεπτό για να βοηθάει στην όλη εμπειρία, το χείλος να γυρίζει προς τα μέσα (για να φέρνουμε ''γύρω γύρω όλοι'' το κρασί και να μεγιστοποιούμε την επιφάνεια που εκτίθεται σε επιπλέον οξυγόνο και συνεπώς να δημιουργούμε τις κατάλληλες συνθήκες για τα αρώματα να συγκεντρώνονται μεταξύ χείλους και επιφάνειας του κρασιού). Για να υπάρχει αρκετός χώρος για να αναδειχθούν τα αρώματα η συνολική χωρητικότητα καλό είναι να κυμαίνεται μεταξύ 250-350 ml. Τέλος απαραίτητο είναι και το ποδαράκι για να πιάνουμε το ποτήρι και να μην μεταφέρουμε τα δακτυλικά μας αποτυπώματα στο μπολ.
Συνοψίζω λοιπόν τι χρειάζεται που δεν είναι πυρηνική φυσική: Λεπτό γυαλί, χείλος προς τα μέσα, ικανοποιητικό μέγεθος και ένα ποδαράκι.
Πόσα ποτήρια θα χρειαστούμε
Εξαρτάται αλλά στην πολύ μεγάλη τους πλειοψηφία θα έλεγα μόλις δύο. Όχι ένα για τα λευκά και ένα για τα κόκκινα, αλλά δύο μεγάλα ποτήρια για όλους τους τύπους κρασιών (και για τα αφρώδη και για τα ενισχυμένα). Ένα κλασικό τύπου Bordeaux που θα χρησιμοποιείται και για την πλειοψηφία των λευκών κρασιών και ένα κόκκινο Βουργουνδίας με πιο φαρδύ χείλος για τα υπόλοιπα κρασιά.
Δηλαδή:
- Ποτήρι Bordeaux για την πλειοψηφία των λευκών, για κόκκινα Cabernet/Syrah/Merlot, ενισχυμένα και αφρώδη.
- Ποτήρι Βουργουνδίας για κόκκινα Pinot Noir, Nebbiolo, Ξινόμαυρο και λευκά βαρελάτα.
Φυσικά αν κάποιος θέλει να κάνει συλλογή με διαφορετικά ποτήρια δικαίωμά του. Δεν κάνει κάτι κακό. Αντίθετα η ζημιά γίνεται όταν κάποιος σερβίρει ένα ποιοτικό κρασί σε ένα κακό ποτήρι, όχι όταν έχει παραπάνω.
Ποιο κρασί σε ποιο ποτήρι
Πρόσφατα είχα την ευκαιρία να συντονίσω ένα masterclass με ποτήρια Riedel σε συνεργασία με την εταιρεία Deals που εισάγει τα ποτήρια στην Ελλάδα. Σε αυτό το Masterclass για επαγγελματίες 3 κόκκινα κρασιά από Ξινόμαυρο, Αγιωργίτικο και Cabernet Sauvignon/Κοτσιφάλι δοκιμάστηκαν σε έξι διαφορετικά ποτήρια το καθένα. Υπήρχε διαφορά θα ρωτήσετε; Απόλυτη θα έλεγα καθώς υπήρχαν ποτήρια που ανέδειξαν καλύτερα τα κρασιά και τα μεταμόρφωσαν προς το καλύτερο. Συγκεκριμένα:
- To Ξινόμαυρο έδειξε καλύτερα σε ποτήρι Riedel Old World Pinot Noir (καλύτερη αρωματική έκφραση αλλά και ισορροπία στο στόμα). Κάτι τέτοιο υποστηρίζεται και από την θεωρία των ποτηριών Riedel (*) ότι τα τανικά κρασιά χρειάζονται ποτήρια με φαρδύ χείλος (έτσι ώστε να πέφτουν στο κέντρο της γλώσσας για καλύτερη ισορροπία και αρμονία).
- Το Αγιωργίτικο έδειξε ικανοποιητικά σε αρκετά ποτήρια όμως στο νήμα κέρδισε το ποτήρι Cabernet/Merlot. Aυτό επίσης δεν με ξενίζει αφού πάλι σύμφωνα με την Riedel τα κρασιά με μέτριες τανίνες ζητούν ποτήρια με στενό χείλος για να πέφτουν στην άκρη της γλώσσας για καλύτερη έμφαση του φρούτου.
-Τέλος το Cabernet Sauvignon/Κοτσιφάλι 50-50 έδειξε πάλι καλύτερα σε ποτήρι Old World Pinot Noir (μη αναμενόμενο).
Τα ποτήρια δεν μπορoύν να αλλάξουν καθαυτό την γεύση αλλά μπορούν να αλλάξουν την θεώρηση αυτής, κάτι που είναι εξίσου σημαντικό. Ένα καλό κρασί δηλαδή να το κάνει πιο απολαυστικό. Αν θέλουμε συνεπώς να πάρουμε το μάξιμουμ από το κρασί που πίνουμε, πρέπει να αποδώσουμε τη δέουσα σημασία και στο ποτήρι!
*H θεωρία της Riedel: το σχήμα του ποτηριού καθορίζει πως το υγρό ρέει προς το άνοιγμα αυτού και αυτό θα μπορούσε πολύ άνετα να εξηγήσει γιατί το κρασί που πέφτει στο πίσω μέρος της γλώσσας δημιουργεί με διαφορετική αίσθηση σε σχέση με το αν έπεφτε στο μπροστινό. Αυτό το μοντέλο όμως, που έχει δημιουργηθεί από ένα ψυχολόγο του Χάρβαρντ πριν από 100 και βάλε χρόνια φαίνεται σήμερα ότι δεν είναι σωστό. Γιατί αν και οι αισθητήρες των πέντε γεύσεων είναι διαφορετικά τοποθετημένοι φαίνεται ότι υπάρχει ομοιομορφία στη γλώσσα. Θα μπορούσε συνεπώς κάποιος να υποστηρίξει ότι επιστημονικά καταλαβαίνουμε πως το σχήμα του ποτηριού αλλάζει το δρόμο που πέφτει το υγρό στο στόμα μας αλλά υπάρχουν ακόμα ερωτήματα τι γίνεται μόλις αρχίζουμε και το γευόμαστε. Για αυτό και θεωρώ ότι πρέπει να κρατάμε το μυαλό μας ανοιχτό όταν δοκιμάζουμε...