First Vintages: H μεγάλη κάθετη των κρασιών της Βορείου Ελλάδας μέχρι το 1984

Να έχει γίνει δηλαδή καλύτερο από ότι ξεκίνησε! Δεν είναι εύκολο αλλά αυτή είναι η παράδοξη αλήθεια. Το να έχει μόνο επιβιώσει και να είναι ζωντανό μάλλον υποβαθμίζει παρά προάγει την ποιότητα ενός κρασιού. Άλλο λοιπόν το γερνάει και άλλο το παλαιώνει!

Η άποψη μου για τα πως παλαιώνουν τα ελληνικά κρασιά έχει καταγραφεί στο ηλεκτρονικό μου βιβλίο The Vineyards and Wines of Greece όμως πάντα αναζητώ ευκαιρίες εξερεύνησης παλαιωμένων παραδειγμάτων. Θεώρησα λοιπόν μοναδική την δυνατότητα που μου δόθηκε από την Ένωση Παραγωγών Βορείου Ελλάδας να οργανώσω ένα MW Masterclass ανασύροντας από τα κελάρια των παραγωγών την πρώτη χρονιά (οινοποίησης ή διαθέσιμη αυτή την στιγμή στο κελάρι των παραγωγών). Συνολικά παρουσιάστηκαν 13 κρασιά με πιο παλαιά φιάλη του 1984 όταν ήμουν ακόμα στο γυμνάσιο και νεώτερη το 2007. Επιπρόσθετα αρκετά από αυτά τα κρασιά δεν είχαν ποτέ παρουσιαστεί στο κοινό (για παράδειγμα το Κατώγι 1985).

Τι σημαίνει όμως πρώτη χρονιά για τους παραγωγούς; Ας δώσουμε λίγο έμφαση σε αυτό γιατί είναι σημαντικό. Η πρώτη χρονιά είναι ουσιαστικά ένα ταξίδι στο άγνωστο, μία πρώτη προσπάθεια με όλα τα ελαφρυντικά  που μπορεί αυτή να έχει. Συχνά ο παραγωγός δεν έχει αποφασίσει καν τι στυλ κρασιού θέλει να παράγει ενώ ο καθένας μας μπορεί να φανταστεί ποια ήταν η τεχνογνωσία των 80’s σε σχέση με το τι είναι διαθέσιμο τώρα.

Για να γίνει λίγο πιο ενδιαφέρον το Masterclass έδωσα στους 50 συμμετέχοντες (με πολύ καλούς γευσιγνώστες ανάμεσα) την δυνατότητα να αξιολογήσουν την παλαίωση του κάθε κρασιού με έναν από τους παρακάτω κώδικες και να ψηφίσουν ανεπηρέαστοι πριν καταθέσω εγώ τη δικιά μου άποψη.

1 Φτωχή παλαίωση

2 Ικανοποιητική παλαίωση

3 Καλή παλαίωση

4 Εξαιρετική παλαίωση

Το συμπέρασμα του κοινού

9 κρασιά κινήθηκαν κατά συντριπτική πλειοψηφία στην κλίμακα 3 και από δύο στην κλίμακα 2 και 4. Αυτό σημαίνει ότι η εξέλιξη των κρασιών στο χρόνο ήταν πολύ καλή και μάλιστα με αφετηρία τις πρώτες χρονιές και όλους τους περιορισμούς που περιέγραψα παραπάνω. Τα αποτελέσματα του κοινού αποτυπώνονται στον παρακάτω πίνακα ενώ η προσωπική μου άποψη χρησιμοποιώντας την ίδια κλίμακα 1-4 στα σύντομα σχόλια που έχω για το κάθε κρασί λίγο παρακάτω.

Τα κρασιά της δεκαετίας του 80

Vaeni Naoussa 1984 (First vintage)

Αρκετά ώριμο φρούτο, δέρμα, γήινο με απαλές τανίνες και ζωικό χαρακτήρα. Έχω ξαναδοκιμάσει το ίδιο κρασί άλλες δύο φορές που εκεί έδειξε καλύτερα από ότι στην δοκιμή των Βοροινών. (2)

Boutari Grande Reserve 1985 (πρώτη χρονιά το 1975, 12%, pH 3.53, TA 6)

Γήινο με έντονο μανιτάρι στην μύτη. Ντελικάτο με νεύρο και αρκετή ζωντάνια στο στόμα και τανίνες που ακόμα τσιμπάνε. (3)

Averoff Katogi 1985 (πρώτη χρονιά το 1963, στο οινοποιείο η πιο παλιά χρονιά που υπάρχει σε ένα μπουκάλι είναι το 1969. Από τα πρώτα κλήματα Cabernet Sauvignon που φυτεύθηκαν από τον Ευάγγελο Αβέρωφ, 10% Merlot & Cab Franc, αλκοόλ 11.7%)

Εντυπωσιακό κρασί που σε κάνει να σκέφτεσαι με εξαιρετική φρεσκάδα στη μύτη και φοβερή αρμονία στο στόμα και μία δόση από έντονη καμπερνίλα στο τελείωμα. Εξαιρετικό στο χρόνο! (4)

Katsaros Estate 1989 (τυπικά η δεύτερη χρονιά αφού το 1988 κυκλοφόρησε μόλις ένα βαρέλι)

Ραφιναρισμένo και αριστοκρατικό, σαν παλιά δαντέλα εύθραυστο. Ζουμερό φρούτο στο στόμα. Υπολείπεται λίγο στη μύτη συγκριτικά με το Κατώγι όμως βρίσκεται και αυτό σε υψηλότατο επίπεδο. (3)

Τα κρασιά της δεκαετίας του 90

Gerovassiliou Ktima 1992 En Magnum (12.5% αλκοόλ)

Δύσκολο να πιστέψεις ότι το κρασί είναι 25 ετών με τέτοια ένταση φρούτου και ζωντάνια στο στόμα. Βατόμουρο, δαμάσκηνο και σοκολάτα πλέκονται αριστοτεχνικά στο στόμα. Με αρκετά χρόνια εξέλιξης μπροστά του. (4)

Kir Yianni Yianakohori 1995 (First Vintage, Ξινόμαυρο 60% & Merlot 40%, 13.3%, pH 3.41, TA 6)

Σε μεγάλη φόρμα και το Γιανακοχώρι εκφράζοντας μανιταρένια και μπαχαρένιο χαρακτήρα με οξύτητες και φρεσκάδα στο στόμα. Και οι δύο ποικιλίες ξεχωρίζουν. (3)

Tsantali Rapsani 1995 En Magnum (5^th vintage, 12.5%, pH 3.51, TA 5.10, Υψόμετρο 250-700 μέτρα, ζύμωση σε ανοικτές τσιμεντένιες δεξαμενές, ωρίμαση σε βαρέλια 300 λίτρων 40% νέα)

Κάπως ουδέτερη μύτη αλλά αριστοκρατικό με πολύ ενέργεια και γλύκα στο στόμα. Απολαυστικό. (3)

Foundi Karaoutsa Naoussa 1996

Ένα κρασί που το έχω δοκιμάσει πολλές φορές και είναι ‘’κλειδωμένο’’ στο χρόνο ως προς την υφή των τανινών αλλά με ένα μεγαλοπρεπές αρωματικό μπουκέτο. (3)

Τα λευκά

Porto Carras Malagousia 1996 (3^rd vintage)

Ασύλληπτη Μαλαγουζιά που μετά από 22 χρόνια διατηρεί ακόμα τον ποικιλιακό της χαρακτήρα. Πολύπλοκη και εκφραστική και πραγματικό treat για όλους μας. (4)

Wine Art Idisma Dryos Assyrtiko 2001(1^st vintage, ζύμωση και ωρίμαση σε βαρέλι για 6 μήνες, 12.7%, pH 3.21, TA 6.7)

Άλλη μία εμπειρία δοκιμάζοντας την πρώτη χρονιά από το βαρελάτο Ασύρτικο του κτήματος. Μέλι, κυδώνι, ωραία αλμυρή υφή με νότες οξείδωσης στο τελείωμα. (3)

Τα κρασιά της δεκαετίας του 00

Βιβλία Χώρα Όβηλος 2001 (1^st vintage, 320 μέτρα υψόμετρο, 13% αλκοόλ, pH 3.48, TA 6.6, 16 μήνες σε νέα βαρέλια)

H πρώτη χρονιά του Όβηλου από το πρώτο αμπέλι του κτήματος που φυτεύτηκε στους πρόποδες του Παγγαίου μόλις ξεκινάει να ξεδιπλώνει τις αρετές του θέλοντας περίπου μία τριετία να φτάσει στο peak του. Νεότατο με λαμπρό μέλλον. (3)

Κτήμα Άλφα SMX 2003 (1st vintage)

Από μία πολύ δύσκολη χρονιά όπως το 2003 με πολλές βροχοπτώσεις την άνοιξη και δύο καύσωνες μετά τον Ιούλιο το SMX δείχνει πολύ ωραία στο ποτήρι σχετικά θερμό και σοκολατένιο αλλά οπωσδήποτε συναρπαστικό. (3)

Χατζηβαρύτης Γουμένισσα 2007 (13.5%, TA 4.9, Ξινόμαυρο 70% & Νεγκόσκα 30%, αμπελώνας στη Φιλυριά)

Περνώντας μόλις το πρώτο φράγμα της δεκαετίας το 2007 δείχνει έτοιμο για μεγάλα πράγματα και σε κάθε περίπτωση έτοιμο να ξεπεράσει με άνεση την δεύτερη δεκαετία. (3)

Δεν υπάρχει λοιπόν καμία αμφιβολία στο μυαλό μου ότι τα ελληνικά κόκκινα κρασιά (αλλά και αρκετά λευκά, δυστυχώς μόνο δύο υπήρχαν στη γευσιγνωσία) παλαιώνουν εξαιρετικά στο βάθος τουλάχιστον δύο δεκαετιών και περισσότερο εξαρτώμενα από την ποικιλία, την χρονιά και το οινοποιητικό πρωτόκολλο. Φυσικά αυτό εξαρτάται και από το επίπεδο ωρίμασης του φρούτου. Καθώς η ''θερμοκρασία ανεβαίνει'' με την αλλαγή κλίματος και την επιδίωξη αρκετών παραγωγών για τανίνες βελούδο με μεγαλύτερη φαινολική ωριμότητα το στοίχημα θα είναι αν τα κρασιά με πιο ώριμο φρούτο και πιο πλούσιο χαρακτήρα των μεταγενέστερων χρόνων τα καταφέρουν εξίσου καλά στο μέλλον. Η συζήτηση παραμένει ανοιχτή!

Θερμές ευχαριστίες σε όλους τους παραγωγούς που μου εμπιστεύθηκαν μερικές από τις πιο σπάνιες φιάλες τους.

Τσιν Τσιν

Γιάννης