Enjoyed the read? Don't miss our next article!

* indicates required
11 March 2018

Κρασιά από προφυλλοξηρικά αμπέλια: Η απόλυτη γευσιγνωσία

Το 1862 ένας έμπορος κρασιού στην περιοχή της Roquemaure στη δεξιά όχθη του Ροδανού ποταμού με το όνομα M. Borty φύτεψε μερικές κληματίδες προερχόμενες από την Αμερικανική ήπειρο. Αυτές είχαν σταλεί από τον φίλο του M. Carle ο οποίος άθελα του έγινε ο υπεύθυνος της μεγαλύτερης αμπελουργικής καταστροφής στην οινική ιστορία. Τα επόμενα δύο καλοκαίρια τα φυτά του Borty από Grenache και Alicante άρχισαν να κιτρινίζουν και σταδιακά μαράθηκαν. Υπολογίζεται ότι μέχρι τα τέλη της επόμενης δεκαετίας το 50% των αμπελώνων της Γαλλίας καταστράφηκε από ένα έντομο που μεταφέρθηκε μέσα σε αυτά τα αμερικανικά φυτά. Το όνομά του - όνομα και πράγμα – φυλλοξήρα.

Το βιβλίο του Christy Campbell Phylloxera περιγράφει με πολλή λεπτομέρεια τα υπόλοιπα. Διάφοροι μέθοδοι προτάθηκαν ως τρόποι αντιμετώπισης. Οι προσπάθειες ξεριζώματος και καψίματος των φυτών στέφθηκαν με αποτυχία. Το 1868 ο βοτανολόγος Jules-Emile Planchon κατάλαβε ότι αυτό το πολύ μικρό έντομο με διάμετρο μόλις 3 χιλιοστά ήταν υπεύθυνο της καταστροφής και ότι είχε κάποια σχέση με την Αμερική. Μερικά χρόνια πιο μετά ένας εντομολόγος από το Μισούρι είδε το έντομο σε ρίζες αμπελιών στην Αμερική και ήρθε στη Γαλλία για να αποδείξει την συσχέτιση. Το 1874, μία δεκαετία μετά το πρώτο κρούσμα λύση δεν είχε ακόμα βρεθεί. Η γαλλική κυβέρνηση αναγκάζεται να προσφέρει 300.000 φράγκα αμοιβή σε όποιον τα καταφέρει να παρουσιάσει μία αποτελεσματική πρόταση αντιμετώπισης. Την επόμενη χρονιά τα πειράματα εμβολιασμού vitis vinifera ποικιλιών με αμερικανικά υποκείμενα αρχίζουν να δίνουν υποσχέσεις. Τελικά το 1884, η επιστημονική κοινότητα παραδέχεται για πρώτη φορά τα πλεονεκτήματα των αμερικανικών φυτών σε σχέση με τα εντομοκτόνα που αποδείχθηκαν ένας πρωτόγονος και πανάκριβος τρόπος αντιμετώπισης με κόστος περίπου 175.50 φράγκα το εκτάριο.

Στη διάρκεια ενός χρόνου 136 μέθοδοι είχαν δοκιμασθεί σε υγρή μορφή, σκόνη, αναθυμιάσεις κλπ. Ανάμεσά τους τα Carbon bisulphide σε μορφή ένεσης (φωτό από vinetowinecircle.com), death chamber, the goat που ξερίζωνε τα προβληματικά φυτά, potassium carbonate κ.α. 

Τη δεκαετία του 1990 υπολογιζόταν ότι το 85% του παγκόσμιου αμπελώνα ήταν φυτεμένο σε αμερικανικά υποκείμενα. Κάποια αμπέλια όμως με έναν σχεδόν μυστηριώδες τρόπο επιβίωσαν και απέδρασαν αυτής της καταστροφής. Αυτό συνέβη είτε λόγω της σύστασης του εδάφους είτε λόγω της γεωγραφικής τους απομόνωσης από τις εστίες προσβολής. Έτσι παρέμειναν υγιή στις δικές τους ρίζες (franc de pieds) δίνοντας μας μερικά από τα πιο σπάνια και πιο συγκλονιστικά κρασιά στον κόσμο.

Ποια τα χαρακτηριστικά τους θα ρωτήσετε και πόσο διαφορετικά είναι; Παραδοσιακά τα προφυλλοξηρικά αμπέλια ήταν φυτεμένα πάρα πολύ πυκνά με 14.000 φυτά στο εκτάριο γράφει ο Benjamin Lewin MW. Επίσης λόγω μεγάλης ηλικίας αμπελιών ήταν λιγότερο παραγωγικά. Άρα από την μία είχαμε μεγάλες πυκνότητες φύτευσης που σε φτωχά εδάφη δημιουργούσαν συνθήκες ανταγωνισμού στα φυτά και από την άλλη είχαμε πολύ παλιά αμπέλια με λιγότερο καρπό. Και τα δύο θεωρούνται συνθήκες που ευνοούν την ποιότητα ενός κρασιού.

Αυτή είναι η θεωρία και αν πάμε στην πράξη από όσα έχω δοκιμάσει μπορώ να πω ότι ότι αυτά τα κρασιά διαθέτουν μία ανεπανάληπτη κλάση χωρίς όμως να υπολείπονται στην δύναμη. Ειδικά σε ποικιλίες τανικές δίνουν βάθος φρούτου και μία λεπτή ισορροπία. Συχνά επίσης ξεχωρίζουν εκφράζοντας μία ανθική διάσταση. Είναι σε κάθε περίπτωση διαφορετικά και ολοκληρωτικά γοητευτικά. Κρασιά κλασικά, σπάνια, κομψά αλλά με αυτοπεποίθηση.

Πρόσφατα είχα την χαρά να οργανώσω για δεύτερη φορά ένα tasting με προφυλλοξηρικά κρασιά στην πανέμορφη Cava Oak στο Χαλάνδρι 15 συνολικά κρασιά που στην μεγάλη τους πλειοψηφία έδειξαν χαρακτήρα, βάθος φρούτου, φινέτσα αλλά και δύναμη.

Τα κρασιά

Το Μοσχάτο Σπίνας 2016 από το οινοποιείο Μανουσάκη από αμπέλια περίπου 60 ετών σε κύπελλο χωρίς κορμό ήταν μία ωραία εισαγωγή και ένα συνολικά απρόσμενο Μοσχάτο. Λιγότερο ανθικό και περισσότερο μίνεραλ με δροσερή οξύτητα και σύνθετο τελείωμα (89/100). Στη συνέχεια η σαμπάνια Nicolas Maillart Les Francs de Pied 2008 ατύχησε από φελλό, όμως η αγαπημένη Tarlant La Vigne d'Antan Blanc de Blancs από αυτόριζα αμπέλια άρχιζε να τοποθετεί τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση. Ανθικά αρώματα, μήλο με ξηρούς καρπούς και ένα υπέροχο στόμα με τις φυσαλίδες να χαϊδεύουν τον ουρανίσκο και την επίγευση να μένει ακλόνητη για ώρα. (93/100)

Περνώντας στα κόκκινα η Maurer Kadarka 1880 2013 από τη Σερβία φυτεμένη το 1880 και το 1912 έδειξε ότι είναι μία πολύ σοβαρή Kadarka αρκετά εξελιγμένη αρωματικά με καλή πολυπλοκότητα και ενδιαφέροντα αρώματα σοκολάτας αλλά και τσαγιού και φασκόμηλου (88/100) ενώ η Elvio Cogno Pre-Phylloxera Barbera d'Alba 2013 είχε κυρίως βαλσαμικά και γλυκά αρώματα χωρίς να είναι κάτι το ξεχωριστό όμως (89/100).

Στα πρώτα δύο κρασιά από την Ελλάδα υπήρχαν ένα Λιάτικο και ένα Αγιωργίτικο. Η Κρήτη έχει πολλά προφυλλοξηρικά αμπέλια αφού το έντομο έκανε την εμφάνισή του εκεί μόλις το 1984 και το Λυραράκης, Λιάτικο Αγγελής διαθέτει και συμπύκνωση και τανίνες που και τα δύο δεν είναι και τα πιο δυνατά χαρτιά της ποικιλίας (91/100). Το δεύτερο της σειράς ήταν το La Tour Melas Vieilles Vignes Agiorgitiko 2013 από ένα αμπελάκι 4.5 στρεμμάτων με υπέροχη βιολέτα, γλυκό μαύρο φρούτο και συμπύκνωση φρούτου που ήθελε μαχαίρι για να κοπεί χωρίς να θυσιάζει καθόλου την φινέτσα (91/100).

Επιστροφή σε ιταλικά κρασιά με την Etna σε πρώτο πλάνο. Benanti Serra della Contessa Etna, 2009 με τη στόφα κρασιού που παλαιώνει στο χρόνο, ήπιο στο στόμα με όλα τα του στοιχεία σε εξαιρετική ισορροπία (91/100). Από την άλλη το Pietradolce Archineri 2015 ήταν ιδιαίτερα λουλουδάτο και μπαχαρένιο με δυνατές τανίνες στο τελείωμα που ξεγελούσαν στην αρχή (92/100).  Το τρίτο της σειράς Terre Nere Prephylloxera 2013 ήταν απόλυτα συνεπές στην φήμη του με αρώματα καπνού, βιολέτας και κερασιού που συνέχιζε στο στόμα με ένα απολύτως ραφιναρισμένο χαρακτήρα διατηρώντας την δύναμή του. (94/100)

Δύο ακόμα ελληνικά πήραν την σκυτάλη. Πρώτα τα ακυκλοφόρητα Dalamara Vieilles Vignes 2016 που περιλαμβάνει ένα περίπου 25% προφυλλοξηρικών αμπελιών με μία απλά συγκλονιστικής έντασης και έκφρασης μύτης που νομίζω ότι την μυρίζω ακόμα – ανθική πιπεράτη και ιδιαίτερα μινεραλ/ορυκτή και ένα αντίστοιχου χαρακτήρα στόμα με υπέροχα δουλεμένες τανίνες  (93/100) . Πολύ καλές υποσχέσεις έδωσε και το επίσης ακυκλοφόρητο προφυλλοξηρικό κρασί του Petrakopoulos Wines που είναι μία Μαυροδάφνη από 60 χρονα αμπέλια στην Παλική της Κεφαλονιάς. Το κρασί έχει το όνομα MOV Prephylloxera και θα κυκλοφορήσει σε περίπου 1000 φιάλες. Πορφυρό χρώμα με πυκνό μαύρο φρούτο, μπέικον και καπνό στη μύτη. Γεμάτο και πλούσιο στο στόμα με υψηλή ένταση και μεγάλη διάρκεια δείχνει ότι η ξηρή Μαυροδάφνη είναι ικανή για μεγάλα πράγματα (92/100) και είναι σχεδόν ακατανόητο ότι η ποικιλία δεν μπορεί να αναφερθεί στην ετικέτα για λόγους νομοθεσίας.

Το τελευταίο flight είχε ένα κρασί από την Ισπανία και την περιοχή του Toro από αμπέλια ηλικίας πάνω των 140 ετών, το Terra d'Uro Seleccion 2008 (91/100), το ασύλληπτο Plaimont Vignes Prephylloxeriques 2012 από Tannat (92/100), από την περιοχή του Saint-Mont και ένα σπάνιο προφυλλοξηρικό Σέρυ. Εδώ βρισκόμαστε στην δεύτερη κατηγορία αυτών των κρασιών που αναφέρεται σε κρασιά που παρήχθησαν πριν την επιδρομή της φυλλοξήρας!!! Το Amontillado Conde de Aldama με την οικογένεια Aldama να σφραγίζει τα καλύτερα βαρέλια της με πηλό με την έλευση της φυλλοξέρας στο Χερέθ το 1888. Αυτά τα βαρέλια ανοίχθηκαν το 1927 που η οικογένεια άρχισε να έχει οικονομικά θέματα και έπρεπε να πουλήσει. Μέχρι την εξαγορά της το 2001 τα κρασιά είχαν μείνει ανέγγιχτα για πάνω από 120 χρόνια! Ενά σέρυ που είναι απλά liquid history και εμπειρία.

Τα κρασιά από προφυλλοξηρικά αμπέλια δεν σταματούν στιγμή να με εκπλήσσουν και για αυτό τα αναζητώ όπου μπορώ και όπου βρεθώ. Όπως δεν σταματά να με εκπλήσσει το ότι υπάρχουν αρκετά στην Ελλάδα δυστυχώς ακόμα ανεκμετάλλευτα.

Τσιν Τσιν

Γιάννης

Διαβάστε ακόμα

Τα προ-φυλλοξηρικά κρασιά: Η μεγάλη απόδραση

Enjoyed the read? Don't miss our next article!

* indicates required
Post your comment
CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.