Η πρόκληση της κλιματικής αλλαγής στο ελληνικό κρασί και στις βασικές περιοχές

Έχουν γραφτεί άπειρες σελίδες για την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην αμπελουργία (αύξηση θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια του κύκλου ανάπτυξης που δημιουργεί ως βασική συνέπεια την ακαταλληλότητα για καλλιέργεια των παραδοσιακών ποικιλιών στο Β. Ημισφαίριο) αλλά τι πραγματικά σημαίνει αυτό για την χώρα μας είναι όλη η ουσία της ερώτησης. Μια πρόσφατη έρευνα από τους κυρίους Κουφό, Μαυρομάτη, Κουνδουρά και Jones που δημοσιεύθηκε το 2017 στην International Journal of Climatology φωτίζει επιτέλους αυτό το κομμάτι.

Αυτό γίνεται με δυο τρόπους. Πρώτον με την κατηγοριοποίηση των περιοχών ως προς το κλίμα και δεύτερον με μία πρόβλεψη στο μέλλον για τις περιόδους 2021-2050 και 2061-2090. Άρα έχουμε επιτέλους μια κλιματική data base για να μη λέμε ότι κατεβάζει το κεφάλι μας ως εξυπνάδα. Να σημειώσω εδώ ότι η έρευνα αφορά στοιχεία από την περίοδο 1981-2010. 

Για να μπορέσει κάποιος να παρακολουθήσει τα ευρήματα είναι απαραίτητο να εισάγουμε ένα βασικό κλιματικό δείκτη που ονομάζεται GDD (Growing 
Degrees Days). Οι GDD σύμφωνα με το Winkler Index (WI) ταξινομούν τις περιοχές σε 5 κατηγορίες από τις πιο ψυχρές στις πιο ζεστές (Regions I- V) και δίνουν στοιχεία που αφορούν στυλ και δυναμική ωρίμανσης των διάφορων ποικιλιών. Υπάρχει και ο δείκτης Huglin (HI) που κατηγοριοποιεί τις περιοχές αναλόγως δυναμικής στην αμπελουργία. Επιπρόσθετα θα εξετάσουμε και τον δείκτη που αφορά το πόσο κρύες είναι οι νύχτες Cool Nignt Index (CI). 

Τα ευρήματα συγκεντρωτικά

Ως προς τα GDD, 18 περιοχές κατηγοριοποιήθηκαν σύμφωνα με (WI) ως Regions IV & V και μόνο 4 ως III (Τριφυλία, Καβάλα, Αμύνταιο, Μαντινεία). Μόνο μία η Ζίτσα ως Region II. Σύμφωνα με (HI) 18 περιοχές ως 'Warm Temperate' & 'Warm', 4 ως 'Very Warm' και μόνο η Τριφυλία ως ' Temperate'. 

Oι Βασικές περιοχές

1. Σπάτα: GDD 2624 (Region V) - (HI) Very Warm - (CI) warm nights

2. Δράμα: GDD 2271 (Region V) - (HI) Warm - (CI) temperate nights

3. Αμύνταιο: GDD 1680 (Region III) - (HI) Warm Temperate - (CI) very cool nights

4. Πεζά: GDD 2185 (Region IV) - (HI) Warm Temperate - (CI) temperate nights

5. Ζίτσα: GDD 1601 (Region II) - (HI) Warm Temperate - (CI) very cool nights

6. Καβάλα GDD 1882 (Region III)- (HI) Warm Temperate - (CI) temperate nights

7. Τύρναβος GDD 2190 (Region IV) -  (HI) Very Warm - (CI) cool nights

8. Τριφυλία GDD 1885 (Region III) - (HI) Temperate - (CI) temperate nights

9. Σαντορίνη GDD 2585 (Region V) - (HI) Warm - (CI) warm nights

10. Σητεία GDD 2588 (Region V) - (HI) Warm - (CI) warm nights

11. Μαντινεία GDD 1760 (Region III) - (HI) Warm Temperate - (CI) very cool nights

12. Νάουσα GDD 2016 (Region IV) -  (HI) Warm - (CI) cool nights

13. Κεφαλονιά GDD 1981 (Region IV) -  (HI) Warm Temperate - (CI) temperate nights

14. Νεμέα GDD 2133 (Region IV) -  (HI) Warm - (CI) temperate nights  

Tι σημαίνουν τα παραπάνω; Aναφέρει η μελέτη ότι για παράδειγμα ποικιλίες όπως το Chardonnay & Sauvignon Blanc καθώς και Syrah & Merlot που βασικά καλλιεργούνται στις ζεστές περιοχές της Αλεξανδρούπολης (Μαρώνεια) και στη Δράμα τρυγούνται την τελευταία δεκαετία πρωιμότερα σε σχέση με το optimum παράθυρο της ποικιλίας. Από την άλλη για όψιμες ποικιλίες όπως το Ξινόμαυρο και το Αγιωργίτικο αυτή η αλλαγή κλίματος δεν είχε τόσο αρνητικές επιδράσεις. Αντίθετα φάνηκε να βοηθάει στη φαινολική ωριμότητα. 

Το μέλλον

Aκόμα πιο δυσοίωνες είναι οι προβλέψεις για την περίοδο που εισερχόμαστε δεδομένου ότι για το 2021-2050 η εκτίμηση είναι ότι δεν θα υπάρχει καμία σχετικά ψυχρή περιοχή Region II, μόλις 3 Region IV, 10 Region V και 6 'too hot' περιοχές από καμία τώρα. Για δε την περίοδο 2061-2090 οι too hot  περιοχές θα είναι 17. Αυτά κατά WI. Κατά HI θα είναι 18. 

Αυτή είναι η πραγματικότητα στη συνέχεια της λογικής που ζούμε. Αν ήμασταν στην Ισλανδία πιθανώς να χαιρόμασταν, όμως σε μία ήδη ζεστή χώρα είναι βέβαιο ότι η ελληνική βιομηχανία οίνου θα αντιμετωπίσεις δυσκολίες τις επόμενες δεκαετίες. Για αυτό είναι απαραίτητη η συνεχής εξερεύνηση των δυνατοτήτων των ποικιλιών με κλωνική επιλογή αλλά και με αναζήτηση των ορίων τους εκτός των συνιστώμενων θερμοκρασιών καλλιέργειάς τους.  

Καλή Κυριακή

Γιάννης