Η επιστροφή του ανοιξιάτικου παγετού και η σημασία του

Σχετικά πρόσφατα ο ''τεράστιος'' Andrew Jefford έγραψε ένα κείμενο (μπορείτε να το διαβάσετε εδώ) με τον τίτλο Big Frost is Back but why? ψάχνοντας να εξηγήσει το λόγο που έχουμε δύο συνεχόμενες χρονιές ανοιξιάτικου παγετώνα (ΑΠ) στην Κεντρική Ευρώπη όταν η θεωρία της αλλαγής κλίματος συνιστά αλλιώς. Ότι με την αύξηση της θερμοκρασίας δηλαδή η πιθανότητα ΑΠ θα μειώνεται. 

Ο Jefford επιχειρηματολογεί με τις παρακάτω εκδοχές:

• Ότι πρόκειται απλά για μια ανωμαλία που είναι αντίθετη στην γενικότερη τάση (trend).
• Ότι η αυτή τάση είναι λιγότερο καθαρή και πιο αργή από όσο την είχαν αρχικά αξιολογήσει.
• Ότι η αύξηση της πιθανότητας ΑΠ είναι κομμάτι του trend που απλά επιβεβαιώνεται μέσω πιο ακραίων φαινομένων.
• Δίνει και μία τέταρτη πιθανότητα ότι φαινόμενα σαν τον ΑΠ που συνδέονται με το global warming μπορεί στο τέλος να λειτουργούν ανάποδα με ότι πιστεύουμε.

Θα με ρωτήσετε τώρα γιατί μας ενδιαφέρει ο ανοιξιάτικος παγετός; Έχουμε τέτοιο θέμα στην Ελλάδα; 

Κατ’ αρχάς μας ενδιαφέρει γενικά ως πιθανότητα γιατί οι συνέπειες είναι καταστροφικές για το αμπέλι και την συγκομιδή αφού η καταστροφή που φέρνει μειώνει σημαντικά την παραγωγή της τρέχουσας χρονιάς και ίσως και μερικώς της επόμενης. Και ναι είχαμε φέτος περιστατικά, κυρίως στην βόρεια Ελλάδα στην Αριδαία αλλά και στο Αμύνταιο.

Τι σημαίνει αυτό; Είναι κάτι που πρέπει να μας προβληματίσει σε εθνικό επίπεδο; Ρώτησα τη γνώμη του Στέφανου Κουνδουρά (Αν. Καθηγητής στο ΑΠΘ) και μου σχολίασε: ''Σε κάθε τάση υπάρχουν αυξομειώσεις – οι εξαιρέσεις στη γενική τάση αύξησης της θερμοκρασίας είναι απολύτως φυσιολογικές’’. ‘’Αν υπάρξει κάποια αναστροφή της τάσης’’ συνεχίζει, ‘’θα το ξέρουμε σε αρκετά χρόνια από σήμερα, αυτή την στιγμή είναι πολύ νωρίς να εκτιμηθεί''. 

Στην ερευνητική μου εργασία για την αύξηση της αλκοόλης στην Νάουσα την τελευταία εικοσαετία φάνηκε ότι στην συγκεκριμένη περιοχή υπάρχει μία τάση για αυξημένη υγρασία και μείωση της ηλιοφάνειας. Μία πιθανή εξήγηση λοιπόν - που χρειάζεται όμως περαιτέρω διερεύνηση - μπορεί να είναι ότι ότι υπάρχει μία αστάθεια στην ατμόσφαιρα λόγω αυξημένης θερμοκρασίας και ίσως υγρασίας που ευνοεί τα ακραία φαινόμενο όπως ο ΑΠ και στην Ελλάδα.

Ίσως επίσης είναι ένα σημάδι ότι το κλίμα* οδεύει να γίνει ακόμα θερμότερο. Από την ίδια εργασία που ανέφερα παραπάνω καταγράφηκε μία αύξηση 2.7º C στην ελάχιστη θερμοκρασία στην Νάουσα την τελευταία εικοσαετία. Μικρότερες αυξήσεις παρατηρήθηκαν στην μέση και μέγιστη θερμοκρασία.

Ένα είναι σίγουρο ότι αν επιβεβαιωθούν οι ''προβλέψεις'' για περαιτέρω αυξήσεις της θερμοκρασίας στον κόσμο αλλά και στην Ελλάδα πολλές περιοχές θα είναι μελλοντικά ακατάλληλες για αμπελουργία τουλάχιστον έτσι όπως τώρα τις γνωρίζουμε. Το τελευταίο έχει ήδη διατυπωθεί από την εργασία (Hannah et al., (2013), που μιλάει για μείωση της καταλληλότητας αμπελουργίας στην Μεσογειακή Ευρώπη το έτος 2050 σε ποσοστό 60 έως 73%.

* Ενδεικτικά Growing Degree Days (δείκτες συσσώρευσης θερμότητας) που χρησιμοποιούνται για την κατηγοριοποίηση των περιοχών ως προς το κλίμα:

Μαντινεία -Αμύνταιο 1600 - 1700

Νάουσα 2200-2300

Σαντορίνη 2600-2700

καθώς και οι κατηγορίες των περιοχών

Region Ia 850-1111 GDD

Region Ib 1111-1389

Region II 1389-1667

Region III 1677 - 1944

Region IV 1944 - 2222

Region V 2222-2700