H ''αυταπάτη'' του καλύτερου value for money κρασιού

Του Γιάννη Καρακάση MW

To value for money (VFM) δεν υπάρχει και μάλλον δεν υπήρξε ποτέ τουλάχιστον όπως το αντιλαμβάνεται και το επικοινωνεί ο περισσότερος κόσμος. Πρόκειται για μία ''αυταπάτη'' αν θέλω να είμαι ευγενικός και ένας ακόμη μύθος του κρασιού. ΄΄Μα τι λες Γιάννη, ήπια το τάδε Ασύρτικο εκτός Σαντορίνης και είναι τρομερό για τα λεφτά του'' ακούω και εγώ μία φωνή στο βάθος...Μα ακριβώς εδώ κρύβεται όλη η ουσία της παρανόησης την οποία θα προσπαθήσω να εξηγήσω παρακάτω. Αυτό το VFM και πως μας κάνει να νιώθουμε είναι σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό σχετικό και υποκειμενικό (όπως πολλά πράγματα στο χώρο του κρασιού). Ο καθένας μας αντιλαμβάνεται διαφορετικά τον ενθουσιασμό από ένα κρασί και επιπρόσθετα αλλιώς μετράνε για τον κάθε άνθρωπο τα 30, τα 50 ή και τα 500 ευρώ. Το value for money είναι ένα ψέμα. Πρέπει κάπως αλλιώς να το μετρήσουμε (δείτε στο τέλος του κειμένου πως). 

Δεδομένου ότι δεν υπάρχει κάποιος μέσος όρος ή μία κοινά αποδεκτή αξία το VFM και όπως προσωπικά το αντιλαμβάνομαι είναι πιο πολύ μία συναισθηματική υπόθεση. Πως μας κάνει να νιώθουμε δηλαδή και αν είναι τόσο καλό όσο υπόσχεται. Does it live up to its standards? Άρα αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς όταν μιλάμε για VFM πρέπει να οριοθετήσουμε για ποια κρασιά μιλάμε. Σε ποια κατηγορία τιμής και σε ποια περιοχή. Ας το δούμε λίγο αυτό. Το σχετικά πρόσφατο βιβλίο Luxury Wine Marketing (Ιnfinite Ideas 2019) ορίζει κατηγορίες κρασιών αναλόγως της τιμής τους:

Everyday wines <50$ (και αυτό μπορεί να σπάσει αν θέλουμε σε δύο ή και τρεις κατηγορίες για παράδειγμα μέχρι τα 15 και τα 30 ευρώ)

Αffordable luxury 50-99$

Everyday wine for the luxury buyer 100-199$

Special Occasion Luxury 200-499$

Icon Wines 500-999$

Dream Wines 1000+$

Συνεπώς για να είμαστε σωστοί θα πρέπει να δούμε πρώτον τη ζώνη τιμής και στη συνέχεια το πλαίσιο της περιοχής. Ας το εξετάσουμε με ένα παράδειγμα.

''Το Ασύρτικο του Ψ από την Στερεά Ελλάδα διαθέτει φοβερό VFM συγκριτικά με μία Σαντορίνη''. Μερικώς σωστή δήλωση καθώς έχει οριοθετηθεί η σύγκριση. Στην πράξη όμως πρόκειται για μία σύγκριση που ο κοινός παρανομαστής είναι μόνο η ποικιλία. Και όλοι ξέρουμε ή θα έπρεπε να γνωρίζουμε ότι τα κόστη και τα γενικότερα μαθηματικά είναι εντελώς διαφορετικά στην Κόρινθο από τη Σαντορίνη εκτός των υπόλοιπων παραγόντων που αφορούν το terroir. Άρα μάλλον άνθρακες ο θησαυρός. Θα έπρεπε να συγκριθεί το Ασύρτικο του Ψ όχι με τη Σαντορίνη αλλά με τα υπόλοιπα Ασύρτικα της κεντρικής Ελλάδας. 

Σε αυτή την συζήτηση υπάρχουν μερικά λεπτά σημεία που συχνά δημιουργούν πολλές παρανοήσεις.

Πρώτον VFM δεν σημαίνει βρήκαμε το φθηνότερο κρασί αλλά τι προσδοκίες καλύπτει με την τιμή του. Αν δώσω 50 ευρώ για ένα Ξινόμαυρο δεν θα πρέπει να πω wow; Αν δεν το πω κάτι δεν πάει καλά και το κρασί δεν εκπληρώνει αυτά που υπόσχεται τιμολογιακά. Αν από την άλλη δώσω για ένα κρασί 9 ευρώ δεν σημαίνει σώνει και καλά ότι έκανα το ντηλ του αιώνα. Το πιθανότερο είναι μάλιστα να μην έχω κάνει, η τιμή από μόνη της δεν λέει τίποτα, πάντα θα υπάρχει ακόμη φθηνότερο κρασί. Είναι όμως το ζητούμενο το φθηνότερο κρασί; Συχνά είναι και εκεί μπερδεύεται ο κόσμος. Τις περισσότερες φορές το καλύτερο VFM τοποθετείται στην μέση δηλαδή ούτε στα κρασιά των 10 ευρώ ούτε στα κρασιά των 100 (για παράδειγμα στην κατηγορία 25-40 ευρώ). 

Δεύτερον με όλο τον οινικό ανταγωνισμό πάντα θα υπάρχει φθηνότερο κρασί από αυτό που εξετάζουμε. Όμως το σωστό είναι να δούμε όλη την εικόνα και μετά να βγάλουμε συμπέρασμα. Δυστυχώς ο καταναλωτής όμως δεν είναι εύκολο να ξέρει την ιστορία και την φήμη του κάθε κτήματος μαζί με το πόσες φιάλες κάνει ή πως διαχειρίζεται το αμπέλι του. Όμως ένα εξαιρετικό κρασί από συγκεκριμένο τερουάρ που είναι σπάνιο δεν μπορεί να κοστίζει όσο ένα μαζικό κρασί από τη Νέα Ζηλανδία ή τη Maipo Valley. 

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Σε ένα διεθνές πλαίσιο δεν μπορεί να συγκριθεί το VFM του Εnvinate Taganan στα 25 ευρώ με αυτό του Ente Meursault στα 750. Οι προσδοκίες είναι διαφορετικές και προφανώς όταν αγοράζεις Ente μάλλον δεν ψάχνεις ακριβώς για VFM.

Tρίτον όσο ανεβαίνουμε σε τιμή το VFM φθίνει. Στα fine wines δηλαδή το ζητούμενο είναι άλλο. Το πως σε κάνει να νιώθεις το κρασί ή ποιο level of excitement χαρίζει. Όσο δηλαδή ανεβαίνει η ιεραρχία το VFM περνάει στο περιθώριο. Εκεί τον πρώτο ρόλο έχει η τρέλα! Ειδικά στις ημέρες μας που η αγορά σφίγγει και κάθε δευτερόλεπτο που περνάει η διαθεσιμότητα μειώνεται τραγικά. Κρασιά που ξέρεις ότι έπρεπε να τα είχες αγοράσει χθες, σήμερα είναι πιο ακριβά. Ο νόμος της προσφοράς και ζήτησης σε όλο του το μεγαλείο.

Είναι πολλοί οι παράγοντες που συνεισφέρουν στο πως τελικά νιώθουμε με ένα κρασί. Η ετικέτα, η σπανιότητα, o παραγωγός, το hype, η ζήτηση αλλά και το instagram εκτός της προφανούς υψηλής ποιότητας. Είναι ένα Ξινόμαυρο των 100 ευρώ 5 φορές καλύτερο από ένα στα 20 ευρώ; Μάλλον όχι ή πιθανώς όχι; Είναι μία Aston Martin V12 Speedster (ξέρετε αυτή που οδηγούσε ο Τσιτσιπάς) 50 ή 100 φορές καλύτερη από ένα ταπεινό Toyota Corolla που ήταν και οικογενειακό μας αυτοκίνητο για μία δεκαετία; 

Όταν την οδηγήσουμε θα σας πούμε αλλά αλήθεια εσείς τι αυτοκίνητο θα θέλατε να οδηγείτε;

Kαλή Κυριακή

Γ