Σαββατιανό: Μία σύνοψη

Μπορεί ποσοτικά λοιπόν  το Σαββατιανό να είναι στην κορυφή της λίστας, δεν συμβαίνει όμως το ίδιο ποιοτικά κάτι που οφείλεται σε διάφορους λόγους. Η στενή σχέση της ποικιλίας με την Ρετσίνα, οι μεγάλες στρεμματικές αποδόσεις στον κάμπο των Μεσογείων και η γενικότερη απαξίωση από τους ίδιους τους παραγωγούς, η ίδια η φύση της ποικιλίας είναι μερικοί από αυτούς. Όμως τα τελευταία χρόνια το Σαββατιανό κάνει ένα comeback με όλο και περισσότερους οινοποιούς να πιστεύουν στις δυνατότητές του. Και αυτό είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον γιατί από μόνο του το Ασύρτικο δεν φτάνει, θέλουμε δίπλα του ισχυρά χαρτιά και είναι στο χέρι των παραγωγών να αποδείξουν με τα κρασιά τους μέχρι που μπορεί να φτάσει και να φτάσουν. 

Με την εκδήλωση της Ένωσης Οινοπαραγωγών Αττικής προ των πυλών που φυσιολογικά θα εστιάσει στο Σαββατιανό και επειδή παρακολουθώ την εξέλιξη της ποικιλίας πολύ στενά τα τελευταία χρόνια παραθέτω μία χρονολογική σύνοψη τόσο μέσα από κείμενά μου όσο και από κείμενα των Wine Commanders για όποιον θα ήθελε να έχει μία πλήρη και εμπεριστατωμένη εικόνα.

Τον Οκτώβριο του 2013 οργανώνουμε μαζί με το Γρηγόρη μία ιστορική γευσιγνωσία με 14 ελληνικά κρασιά συγκρίνοντας παλιές και νέες σοδειές πηγαίνοντας πίσω στο 1989. Ο τίτλος της γευσιγνωσίας η Γοητεία της Ωριμότητας και ανάμεσά τους το Σαββατιανό Παπαγιαννάκου 2008 κλέβει καρδιές και μοιράζει εγκεφαλικά!

Τον Απρίλιο του 2014 δοκιμάζουμε το Σαββατιανό Fumé Βασιλείου 2011 στο Ένα Σαββατιανό όπως δεν το περιμένετε και γράφουμε ότι ''το βαρέλι φαίνεται να του ταιριάζει αρκετά γιατί με τη σωστή και ισορροπημένη χρήση του, προσδίδει έξτρα βάθος, όγκο και πολυπλοκότητα. Άλλωστε το Σαββατιανό είναι μία ουδέτερη αρωματικά ποικιλία και οτιδήποτε μπορεί να του δώσει περισσότερο ένταση το θεωρούμε μάλλον ως ευπρόσδεκτο''.

Τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς σε μία γευσιγνωσία στο Κτήμα Παπαγιαννάκου παίρνω από τα χέρια του Βασίλη Παπαγιαννάκου μία ανοιχτή φιάλη Σαββατιανό 2009 και γράφουμε το Γκρεμίζοντας τις προκαταλήψεις αναφερόμενοι στην παλαίωση της ποικιλίας. ''Και όμως έρχεται εκείνη η στιγμή που ο Βασίλης Παπαγιαννάκος σου δίνει να δοκιμάσεις την-κάτω από το τραπέζι-φιάλη με το Σαββατιανό του 2008 και αισθάνεσαι την ανάγκη να καταπιείς τη γλώσσα σου. Τέτοια εξέλιξη θα τη ζήλευαν τα καλύτερα λευκά κρασιά του κόσμου. Δε μπορεί θα του 'έκατσε' η χρονιά σκέφτεσαι αφού δε παίζει Σαββατιανό πενταετίας να πίνεται καν. Τουλάχιστον έτσι σου είπαν κάποτε. Δεύτερο χτύπημα κάτω από τη μέση και δοκιμάζεις σε επόμενο χρόνο στο οινοποιείο και τη χρονιά του 2009''. Συνοψίζουμε δε στο τέλος ''Ας μη γελιόμαστε άλλο... Εκεί έξω υπάρχει ένας αμπελώνας που λέγεται Αττικός αμπελώνας και αρκεί απλά να τον περπατήσεις για να ανοίξουν λίγο τα μάτια σου και να καταλάβεις τι παίζει.  Ξερικά αμπέλια σε μορφή θάμνων (bush vines), ηλικίας που φτάνει τα 50 έτη, ζεστό και ξηρό κλίμα που αναστέλλει τη δράση των ασθενειών, ενώ πάντα ένα δροσερό αεράκι φυσάει από τη θάλασσα και δροσίζει το αμπέλι''.

Μερικές μέρες μετά δημοσιεύονται τα αποτελέσματα του διαγωνισμού Decanter για την χρονιά του 2014 και το Σαββατιανό Μυλωνά από το 2013 κερδίζει χρυσό βραβείο που είναι και το μοναδικό που έχει κερδίσει η ποικιλία στον πιο σημαντικό διαγωνισμό κρασιού στον κόσμο. Την ίδια μέρα ο Σταμάτης Μυλωνάς μου δίνει μία συνέντευξη στο Ένα Χρυσό Σαββατιανό εκτιμώντας το μέλλον της ποικιλίας με τα παρακάτω λόγια: ''Θα τολμήσω μόνο να πω το εξής: προσωπικά εμείς στην Μικροοινοποιία Μυλωνά δεν είμαστε ούτε οι καλύτεροι αμπελουργοί όπως ούτε και οι καλύτεροι οινοποιοί στον κόσμο. Αν λοιπόν καταφέραμε να παράγουμε ένα Σαββατιανό που απέσπασε μια τόσο μεγάλη διάκριση σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα από την στιγμή που αποφασίσαμε να στραφούμε στην παραγωγή οίνων υψηλής ποιότητας, δεν τολμώ καν να σκεφτώ το που μπορεί να μας πάει αυτή η ποικιλία''.

Σχεδόν ένα χρόνο μετά γράφω το Ο Πατριαρχης της Μεσογαίας και το Σαββατιανό ΟΠΑΠ αναφερόμενος στο βιβλίο που οραματίστηκε η Ρωξάνη Μάτσα και που αφορά την ιστορία του αδελφού του προπάππου της, Ανδρέα Καμπά του Πατριάρχη της Μεσογαίας και την πίστη του στην ποικιλία. Και κάνω την εξής σκέψη, ''Αν το Σαββατιανό λοιπόν είναι ΠΟΠ στην Αγχίαλο γιατί να μην ξαναγίνει αυτό των Μεσογείων οριοθετώντας κατάλληλα τις περιοχές με παλαιά κλήματα σε κύπελλο, χαμηλών στρεμματικών αποδόσεων που δίνουν ποιοτικά σταφύλια και υποσχόμενα κρασιά;'' 

Και το 2015 σε μία θεωρώ ανατρεπτική μέχρι το κόκκαλο παρουσίαση κάνουμε το Σαββατιανό Reloaded σε ένα πολύ καλό ξεκίνημα των Wine of Athens προσπαθώντας να επικοινωνήσουμε στους επαγγελματίες της αγοράς ότι το Σαββατιανό αλλάζει. Γράφει ο Γρηγόρης ότι ''η παρουσίαση ήταν ανατρεπτική, τόσο, που έξω από το Vintage είχαμε και ένα ασθενοφόρο για πιθανές-χτύπα ξύλο-λιποθυμίες που το ξεκίνημα της θα μπορούσε να προκαλέσει στους πέντε παραγωγούς του Αττικού αμπελώνα (Μάρκου, Κοκοτός, Μυλωνάς, Αναστασία Φράγκου και Παπαγιαννάκος), που πρόσφατα έχουν συστρατευθεί κάτω από την ομπρέλα των Wines of Athens''. 

Στη συνέχεια στο karakasis.mw πλέον γράφω στα Αγγλικά για την ολική επιστροφή της ποικιλίας μετά από την κυκλοφορία του Single Vineyard Vientzi Παπαγιαννάκου που ολοκληρώνει το project Παπαγιαννάκου για την αναγέννηση της ποικιλίας όντας το τελευταίο μέρος στο τρίπτυχο 2008, κτήμα 2012 και Βιέντζι ενώ στο Σαββατιανό και τις δυνατότητές του κάνω μία ανασκόπηση της ποικιλίας μετά από μία μοναδική γευσιγνωσία παλαιωμένων Σαββατιανών στο Κτήμα Βασιλείου. Εκεί αναφέρομαι στους σταθμούς της ποικιλίας και στο πόσο τελικά παλαιώνει.

Αντιγράφω σε περίπτωση που δεν πατήσετε το λινκ παραπάνω:

Οι σταθμοί για το Σαββατιανό

• Περισσότερες προσπάθειες του Αττικού αμπελώνα παράγοντας κρασιά από μικρότερες στρεμματικές αποδόσεις από παλαιά αμπέλια που κοντεύουν τα 60 χρόνια ηλικίας. Πολλά από αυτά φυτεύτηκαν αμέσως μετά την επιδρομή της καταστρεπτικής φυλλοξήρας στην περιοχή και δεν ποτίζονται. Ειδικά όσο βρίσκονται σε βραχώδη ή και ασβεστολιθικά εδάφη είναι υπεύθυνα για κρασιά με περισσότερο χαρακτήρα. 

• Η εμφάνιση παλαιωμένων Σαββατιανών από τον Βασίλη Παπαγιαννάκο που δικαίως θεωρείται ο βασικός αναμορφωτής της ποικιλίας, αλλά και από τους Μάρκου (Κλέφτες 1997) και Βασιλείου με το 2011 Fumé αλλά και το 1997 δεξαμενής του που είχα πρόσφατα την ευκαιρία να δοκιμάσω στην εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και πολύ πετυχημένη γευσιγνωσία παλαιών χρονιών του κτήματος Βασιλείου όπως φαίνεται στην κεντρική φωτογραφία.

• Το χρυσό μετάλλιο του Σταμάτη Μυλωνά στα βραβεία Decanter για την χρονιά του 2013, βραβείο που μέχρι τότε δεν είχε κερδίσει ποτέ το Σαββατιανό.

• Η εμπορική κυκλοφορία παλαιωμένων σοδειών Σαββατιανού στην αγορά αλλά και single vineyard από το Κτήμα Παπαγιαννάκου. Από όσο γνωρίζω θα ακολουθήσει και late release εκδοχή και από την μικροοινοποιεία Μυλωνά.  

• Η επικοινωνία της ποικιλίας μέσα από ενέργειες του Wines of Athens.

και 

Πόσο παλαιώνει τελικά το Σαββατιανό;

Για να απαντηθεί κάτι τέτοιο θα ήθελα να διευκρινίσω ότι είναι άλλο το γερνάει και άλλο το παλαιώνει, άλλο το αντέχει στον χρόνο και πίνεται και άλλο αποκτάει πολυπλοκότητα, υφές, βάθος και χαρακτήρα. Για να δώσω λοιπόν απάντηση θα χρησιμοποιήσω τον ορισμό ότι κάτι παλαιώνει και βελτιώνεται (δεν πίνεται απλά) και το παραθέτω αυτούσιο στα αγγλικά για την ποικιλία όπως θα κυκλοφορήσει σύντομα από την έκδοσή μου ''The Vineyards and Wines of Greece 2017'':

Savatiano: Drink the basic stuff during the first 1-2 years and cellar those from Attica low yielding, bush - vines for up to 6-8 years. You will be amazed by its nutty Semillon like honeyed character and lovely texture. 

Voila λοιπόν όλα είναι στην θέση τους και αν δεν έχω ξεχάσει κάτι αυτός είναι πιθανότατα ο πιο πλήρης οδηγός για το Σαββατιανό που κυκλοφορεί.

Τσιν-Τσιν

Γιάννης