Το κρασι ως τέχνη ή επιστήμη;

Το Oxford Learner's Dictionary ορίζει την τέχνη ως ''τη χρήση της φαντασίας για να εκφράσει ιδέες ή συναισθήματα, ιδιαίτερα στη ζωγραφική, το σχέδιο ή τη γλυπτική''. Ταυτόχρονα, το Lexico.com προσθέτει ότι αυτή εκφράζεται συνήθως σε οπτική μορφή και παράγει έργα που πρέπει να εκτιμηθούν κυρίως για την ομορφιά ή τη συναισθηματική τους δύναμη''. Η Γέννηση της Αφροδίτης, η Γκουέρνικα, ο Ερμής του Πραξιτέλη και οι Καρυάτιδες είναι παραδείγματα της υψηλότερης έκφρασης τέχνης και διοχετεύουν μεγαλείο, ενέργεια και συναισθηματική δύναμη. Αλλά μπορεί κανείς να καθίσει και να θαυμάσει το κρασί με τον τρόπο που θα έκανε για παράδειγμα με τα εκθέματα του Μουσείου Ροντέν; Κατά κάποιο τρόπο ίσως;

Μια κλασική ερώτηση θεωρίας στο διαβόητο Master of Wine διαγώνισμα θα ήταν "είναι το κρασί τέχνη ή επιστήμη;", ερώτηση η οποία είναι ανοιχτή τόσο σε πληθώρα επιχειρημάτων όσο και ερμηνειών. Όμως, για να επιχειρήσουμε μια απάντηση, πρέπει να έχουμε κατά νου τον παραπάνω ορισμό. Μπορεί το κρασί ρεαλιστικά να θαυμάζεται ως αντικείμενο ομορφιάς; Θα έλεγα όχι στην πραγματικότητα, αν συζητάμε για το πραγματικό υγρό. Όμως, μπορεί υπό συνθήκες να αντικατοπτρίζει τη συναισθηματική δύναμη και τη δύναμη γενικά. Πότε λέτε; Στην περίπτωσή των εκλεκτότερων fine wines.

Υπάρχουν περισσότερα από μια χούφτα κρασιά που καταφέρνουν να το κάνουν, και αυτά πιθανώς αποτελούν ένα εξαιρετικά μικρό ποσοστό των κρασιών που παράγονται στον κόσμο. Σκεφτείτε τα κορυφαία κρασιά του Μπορντώ και του Jaugaret, σκεφτείτε το Rangen de Thann Riesling του Humbrecht, Joguet και Clos Rougeard, Rayas, Cros Parantoux και τις πολύ σπουδαίες Βουργουνδίες, κρασιά του Allemand και Jamet, το TBA του Egon Muller, το Keller G-Max και μερικά άλλα κρασιά που αποτελούν σημείο αναφοράς για ποιότητα και status.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει τόση εκτεταμένη χρήση της χημείας και της επιστήμης - καλή μέχρι ενός σημείου - στα περισσότερα κρασιά. Τα δαιμονοποιημένα θειώδη, η χρήση εμπορικών ζυμών η κατανόηση της αλκοολικής ζύμωσης και η μηλογαλακτική μετατροπή, όλα είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή κρασιού. Μπορούν τα παραπάνω να θεωρηθούν πραγματικά τέχνη όταν εργαστήρια και εξελιγμένα εργαλεία λογισμικού υπολογίζουν σχεδόν τα πάντα; Δεν είναι αυτός είναι ο ορισμός της επιστήμης; Και φυσικά, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητα κακό. Απλώς ρίξτε μια ματιά στη λίστα συστατικών (εάν είναι διαθέσιμη) και εξαγάγετε τα συμπεράσματά σας.

Ωστόσο, η αρτιζάνικη οινοποίηση ακολουθεί διαφορετική πορεία. Μιλώ για παραγωγή μικρής κλίμακας, για την οινοποίηση με pre-industrial πρότυπα για μια γνήσια έκφραση του terroir με τις χαμηλότερες επεμβάσεις . Και don't get me wrong δεν το επικεντρώνω καθόλου στα φυσικά κρασιά. 

Ένα άλλο σημαντικό σημείο της συζήτησης είναι η ουσία του κρασιού. Ποια είναι αυτή; Είναι ένα προϊόν που προορίζεται να καταναλωθεί και έχει να κάνει με την ευχαρίστηση και ελάχιστη σχέση με την ομορφιά. Στο μυαλό μου, εξυπηρετεί έναν διαφορετικό σκοπό. Υπάρχουν, ωστόσο, μερικά στοιχεία που μπορεί να μοιραστεί με την τέχνη. Η ψυχή και το πάθος του οινοποιού και οι ίδιες οι  ετικέτες, οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις είναι από μόνες τους έργα τέχνης. Όπως αυτά του Mouton, του Nittardi, του William Downie ή του Κατσαρού και των οινοποιείων Λαζαρίδη στην Ελλάδα. Το Château Mouton Rothschild ήταν το πρώτο οινοποιείο που συνδύασε αυτούς τους δύο κόσμους έχοντας συγκεντρώσει καλλιτέχνες όπως ο Picasso, ο Chagall, ο Miro, ο Braque και ο Dali. Μερικές φορές με αμφιλεγόμενους τρόπους, όπως οι ετικέτες του 1993 και του 2017. Αλλά και πάλι, η τέχνη είναι συχνά αμφιλεγόμενη.

Πιθανώς όμως η πιο σημαντική ομοιότητα είναι ότι τόσο οι καλές τέχνες όσο και τα fine wines αποτελούν blue chips στις διάφορες δημοπρασίες. Η τρέχουσα τιμή ρεκόρ είναι περίπου 400 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ που πληρώθηκε για το «Salvator Mundi» τον Σωτήρα του κόσμου του Leonardo da Vinci (εικόνα παρακάτω) τον Νοέμβριο του 2017. Το 2018, το «Nu couché» του Modigliani πωλήθηκε για 160 εκατομμύρια δολάρια ενώ το 2019 ένας πίνακας από το «Haystacks» του Claude Monet έφτασε τα 110,7 εκατομμύρια δολάρια, καθιστώντας το το πιο ακριβό έργο τέχνης Ιμπρεσιονιστών που αγοράστηκε ποτέ σε δημοπρασία, σύμφωνα με τον Sotheby's στη Νέα Υόρκη.

Σχεδόν την ίδια στιγμή, το 2018, δύο μπουκάλια του 1945 Romanée Conti πουλήθηκαν σε δημοπρασία για 558.000 δολάρια ΗΠΑ και 496.000 δολάρια αντίστοιχα, συντρίβοντας όλα τα προηγούμενα ρεκόρ καθώς και τις αναμενόμενες τιμές πώλησης (Live-Ex). Σύμφωνα με το Wine Spectator το 2018, τα συνολικά σύνολα δημοπρασίας κρασιού ( από πωλήσεις που πραγματοποιήθηκαν στις αγορές των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γενεύης, του Χονγκ Κονγκ και της Σαγκάης, συν τις διαδικτυακές πωλήσεις) αυξήθηκαν εντυπωσιακά κατά 26% στα 479,1 εκατομμύρια δολάρια, από 381,7 εκατομμύρια δολάρια το 2017 και ξεπέρασε το προηγούμενο παγκόσμιο ρεκόρ των 478 εκατομμυρίων δολαρίων το 2011.