Bιολογική Καλλιέργεια - Μία ευκαιρία για τον πλανήτη

Αν δεν έχετε δει ακόμα το A Life on Our Planet που παρουσιάζει ο David Attenborough να σας ενημερώσω ότι είναι ΤΟ ντοκιμαντέρ της χρονιάς.

Στα 93 του χρόνια, ο Βρετανός παρουσιαστής περιγράφει σε μία ώρα και είκοσι λεπτά την τραγική κατάσταση που βρίσκεται ο πλανήτης μας βγάζοντας μία κραυγή αγωνίας για το μέλλον του.

Με τρία μόλις νούμερα μπορούμε να καταλάβουμε το μέγεθος του προβλήματος. Το 1937 ο πληθυσμός της γης ήταν 2,3 δις, υπήρχε 66% άγρια φύση και το διοξείδιο του άνθρακα ήταν 280 μέρη/εκατομμύριο (parts/million). Fast Forward ογδόντα χρόνια και στο 2020 τα αντίστοιχα νούμερα είναι 7,8 δις πληθυσμός, μόλις 35% άγρια φύση και το διοξείδιο του άνθρακα 415 parts/million.  

Ο πλανήτης μας πεθαίνει. Κάθε μέρα μας μένει και λιγότερος. Τα δάση εξαφανίζονται με ταχύτητα κομήτη με μόλις το 50% των τροπικών δασών να έχει απομείνει. Από το 1950 που οι μεγάλοι στόλοι εξόρμησαν σε διεθνή ύδατα έχουμε απομακρύνει το 90% των ψαριών. Παντού δημιουργούνται ερημότοποι με την βιοποικιλότητα να έχει διαταραχθεί. Η δε θερμοκρασία του πλανήτη από το 1990 και μετά ανεβαίνει σταθερά. Ακόμα και στην Αρκτική οι καλοκαιρινοί πάγοι εξαφανίζονται με μείωση 40% σε λιγότερο από 40 χρόνια. Όλο το οικοσύστημα μας είναι υπό κατάρρευση σαν ένας πύργος Jenga.

Στη γη μας το μισό από το γόνιμο έδαφος είναι καλλιεργήσιμο. Τα εδάφη εξαντλούνται από υπερβολική εκμετάλλευση και από την αλόγιστη χρήση χημικών. Αυτός ο πλανήτης είναι ό,τι μας έχει απομείνει. Μόνο με τη διατήρηση της βιοποικιλότητας λέει ο Attenborough η κατάσταση μπορεί να αναστραφεί. Σε ένα αιώνα! 

Πώς μπορούμε να αντιδράσουμε στο αμπέλι είναι ένα ερώτημα. Ζούμε σε μία ευλογημένη χώρα με ένα εύκρατο μεσογειακό κλίμα και ένα ιδιαίτερο ανάγλυφο που οι βροχές στις περισσότερες περιοχές είναι με το σταγονόμετρο. Και ενώ σύμφωνα με το portal του Wines of Greece σχεδόν το 50% από το σύνολο των ελληνικών οινοποιείων, ιδιωτικών και συνεταιριστικών, προτείνουν σήμερα «βιολογικά κρασιά» μόλις ένα 9% περίπου του ελληνικού αμπελώνα καλλιεργείται βιολογικά, συνολικά 54.877 στρέμματα, τα 12.043 εκ των οποίων σε μεταβατικό στάδιο (τα στοιχεία σύμφωνα με το Υπουργείο για το έτος 2019). 

Για αρκετά χρόνια το θέαμα ενός φρεζαρισμένου αμπελώνα καθαρού από ζιζάνια (αγριόχορτα) ήταν πρότυπο. Όχι πια όμως. Η αλλαγή συμβαίνει αν και αργή. Όλο και περισσότεροι οινοποιοί (τουλάχιστον σε περιοχές που δεν χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερο ξηρικό καλοκαίρι) δίνουν προσοχή στη χρήση λιγότερων χημικών, στη διατήρηση ενός υγιούς εδάφους και στην προώθηση της βιοποικιλότητας με ένα οικοσύστημα που δεν περιλαμβάνει μόνο αμπέλια αλλά και άλλα φυτά, έντομα και ζώα.

Όταν ο πλανήτης μας είναι σε απόγνωση δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια σε όλο αυτό και να σφυρίζουμε αμέριμνοι. Και αναρωτιέμαι γιατί μόνο το 9% είναι σε βιολογική καλλιέργεια* όταν πολλές περιοχές έχουν ιδιαίτερα ευνοϊκό κλίμα με ελάχιστη υγρασία και που στη θεωρία θα μπορούσαν να ήταν εξ' ολοκλήρου βιολογικές (αναλόγως και των χαρακτηριστικών των ποικιλιών); Θα μπορούσε να ήταν στοιχείο του αφηγήματος σε μία ολόκληρη περιοχή όπως για τη Σαντορίνη και την Κρήτη για παράδειγμα. Δικαιολογίες σίγουρα θα υπάρχουν και η Σαντορίνη είναι δύσκολη με τα ζιζάνια αλλά και εκεί γίνεται. Θέλει περισσότερη δουλειά απλά. Ακόμη θυμάμαι την παρουσίαση της κ. Χαρούλας Σπινθηροπούλου, στην Ημερίδα της Νάουσας Πόλη του Οίνου 2015 που είχα την τιμή να συντονίσω, που ανέλυσε ότι η βιολογική καλλιέργεια μπορεί να είναι ακόμα και πιο οικονομική από τη συμβατική κάτι που επιβεβαιώνουν και δημοσιευμένες έρευνες**. 

Ναι είναι παραπάνω κόπος αλλά είναι μονόδρομος. 

Είναι η στιγμή να σταματήσουμε να κλείνουμε τα μάτια, η στιγμή της άμεσης συνειδητοποίησης. Είναι η δικιά μας στιγμή που θα δείξουμε την ευαισθησία μας για τον πλανήτη μας και για αυτά που θα αφήσουμε στα παιδιά μας και στις επόμενες γενιές. 

Καλή Κυριακή 

Γιάννης

*η βιολογική γεωργία περιλαμβάνει καλλιεργητικές τεχνικές και μεθόδους που αποσκοπούν στην προστασία του περιβάλλοντος, των ανθρώπων και των ζώων, μέσω της αειφόρου γεωργίας. Οι παραγωγοί στη βιολογική καλλιέργεια δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούν οτιδήποτε πέρα από καθαρά βιολογικές ουσίες τόσο για τη θρέψη όσο και για την προστασία των καλλιεργειών.

**  Péter Urfi , Krisztina Kormosné Koch , András Hoffmann & Katalin Sárdi (2013) Comparative Cost Analysis of Organic and Conventional Farming in Hungary, Communications in Soil Science and Plant Analysis, 44:1-4, 703-710, DOI: 10.1080/00103624.2013.748064

*** Η φωτογραφία είναι από τον αμπελώνα της Γερακώνας στη Γουμένισσα