Το μέλλον των ελληνικών ποικιλιών

Οι ποικιλίες και τα terroir μας είναι ο θησαυρός και η πολύτιμη προίκα του ελληνικού κρασιού. Και όσο βαθύτερα τα κατανοήσουμε τόσο ψηλότερα αυτό θα βρεθεί. Μία ακόμη έρευνα έρχεται να προστεθεί για τις ποικιλίες του ελληνικού αμπελώνα συμπληρώνοντας την κλιματική κατηγοριοποίηση των περιοχών μας.

Θυμίζω ότι οι βασικές περιοχές κατηγοριοποιήθηκαν σύμφωνα με τα παρακάτω στοιχεία (Οι Growing Degree Days - GDD σύμφωνα με το Winkler Index (WI) ταξινομούν τις περιοχές σε 5 κατηγορίες από τις πιο ψυχρές στις πιο ζεστές (Regions I- V):

Oι Βασικές περιοχές

1. Σπάτα: GDD 2624 (Region V) - (HI) Very Warm
2. Δράμα: GDD 2271 (Region V) - (HI) Warm 
3. Αμύνταιο: GDD 1680 (Region III) - (HI) Warm Temperate 
4. Πεζά: GDD 2185 (Region IV) - (HI) Warm Temperate 
5. Ζίτσα: GDD 1601 (Region II) - (HI) Warm Temperate 
6. Καβάλα GDD 1882 (Region III)- (HI) Warm Temperate 
7. Τύρναβος GDD 2190 (Region IV) -  (HI) Very Warm 
8. Τριφυλία GDD 1885 (Region III) - (HI) Temperate 
9. Σαντορίνη GDD 2585 (Region V) - (HI) Warm 
10. Σητεία GDD 2588 (Region V) - (HI) Warm 
11. Μαντινεία GDD 1760 (Region III) - (HI) Warm Temperate 
12. Νάουσα GDD 2016 (Region IV) -  (HI) Warm 
13. Κεφαλονιά GDD 1981 (Region IV) -  (HI) Warm Temperate
14. Νεμέα GDD 2133 (Region IV) -  (HI) Warm

Στα σημερινά νέα όμως. H πρόσφατη έρευνα Adaptive capacity of winegrape varieties cultivated in Greece to climate change: current trends and future projections πάλι από τους κυρίους Κουφό, Μαυρομάτη, Κουνδουρά και Jones που δημοσιεύθηκε το Δεκέμβριο του 2020 βάζει ακόμη μία ψηφίδα στην περίτεχνη σύνθεση του ελληνικού κρασιού. Πιο συγκεκριμένα καταγράφει τις απαιτήσεις Growing Degree Days κάθε ποικιλίας, με απλά λόγια πόσο ζέστη απαιτεί μία ποικιλία για να ωριμάσει.   

Τι σημαίνει αυτό; ότι σε συνδυασμό με τα στοιχεία των περιοχών παραπάνω έχουμε το πάντρεμα των ποικιλιών με την κάθε περιοχή. 

Φυσικά η έρευνα επεκτείνεται και σε άλλα κομμάτια ερευνώντας τις μελλοντικές ημερομηνίες τρύγου με βάση τις κλιματικές συνθήκες για τις περιόδους μετά το 2040 καταλήγοντας ότι οι αυτόχθονες ελληνικές ποικιλίες φαίνονται καλύτερα προσαρμοσμένες στο παρόν και μελλοντικό κλίμα, γιατί αντιδρούν λιγότερο στην αύξηση της θερμοκρασίας σε σύγκριση με τις διεθνείς ποικιλίες. 

Εξετάστηκαν 29 ποικιλίες (16 αυτόχθονες και 13 διεθνείς). Η ανάλυση έδειξε τα παρακάτω πολύ ενδιαφέροντα:

1.    Hμερομηνία Τρύγου: Μέσος όρος 4 Σεπτεμβρίου (± 8 ημέρες). Λευκές ποικιλίες μέσο όρο 29 Αυγούστου (± 7 ημέρες) ενώ οι κόκκινες 11 Σεπτεμβρίου (± 9 ημέρες). 
2.    Πιο πρώιμη ποικιλία το Μοσχάτο στη Σάμο (5 Αυγούστου) και πιο όψιμη το Μοσχοφίλερο στην Τρίπολη (2 Οκτωβρίου). 
3.    Για τις εν λόγω περιοχές ο μέσος όρος του Δυναμικού Αλκοολικού Τίτλου ΔΑΤ (= αλκοολικός βαθμός που πιθανόν θα έχει το τελικό προϊόν) ήταν 13,4% (± 0,5%) με το Μοσχοφίλερο με τις χαμηλότερες τιμές (11,4%) και το Merlot στη Δράμα να έχει το υψηλότερο (15,2%).
4.     Κατά μέσο όρο οι λευκές ποικιλίες είχαν ελαφρώς χαμηλότερο ΔΑΤ από τις ερυθρές ποικιλίες (12,7% έναντι 13,9%).
5.    Στην ανάλυση των Growing Degree Days που είναι η καρδιά της έρευνας υπάρχουν τρία clusters ποικιλιών. 

Το πρώτο με τις χαμηλότερες απαιτήσεις που απαιτεί ψυχρό κλίμα για να ωριμάσει περιλαμβάνει 9 ποικιλίες, Μοσχάτο, Sylvaner, Sauvignon blanc, Chardonnay, Μαλαγουζιά, Traminer, Λιάτικο, Malvasía Aromática και Riesling. Αυτές είναι οι πρώιμες ποικιλίες που απαιτούν από 1427 έως 1617 GDD. 

To δεύτερο cluster έχει 10 ποικιλίες που κυμαίνονται από 1680 (Μοσχάτο Αλεξανδρείας) έως 1801 GDD (Syrah) για να ωριμάσουν πλήρως. Οι υπόλοιπες ποικιλίες είναι Βηλάνα, Αθήρι, Μοσχοφίλερο (που φαίνεται ότι δεν είναι τελικά τόσο όψιμη ποικιλία), Πλυτό, Βιδιανό, Ασύρτικο (που φαίνεται ότι δεν είναι τόσο πρώιμη ποικιλία), Merlot, Sangiovese. 

To τρίτο cluster έχει 10 όψιμες ποικιλίες που απαιτούν από 1872 (Cabernet Sauvigon) έως 2069 GDD (Ξινόμαυρο) για να ωριμάσουν πλήρως. Οι υπόλοιπες ποικιλίες είναι Κοτσιφάλι, Λημνιό, Αγιωργίτικο, Μανδηλάρι, Ροδίτης, Δαφνί, Μαυροδάφνη και Nebbiolo.

6.    Για την περίοδο 2041-2065 η πρόβλεψη είναι για τρύγο στις όψιμες ποικιλίες 20 μέρες νωρίτερα ενώ ως το τέλος του αιώνα μιλάμε για περίπου 40 ημέρες! Παρόλα αυτά οι αυτόχθονες ποικιλίες όντας πιο καλά προσαρμοσμένες αντιδρούν πιο αργά.  

Δεν ξέρω αν προβλημάτισα ή όχι αλλά σε κάθε περίπτωση με την ύπαρξη στοιχείων μπορεί να γίνει μία συζήτηση για το μέλλον των ελληνικών ποικιλιών και συνεπώς του ελληνικού αμπελώνα. Στο κοντινό μέλλον η επιλογή της κατάλληλης ποικιλίας θα είναι μία ιδιαίτερη περίπλοκη διαδικασία ή μήπως ένας γρίφος για δυνατούς λύτες; 

Καλή Κυριακή

Γιάννης